κεφαλαιο 1ο

γνωριμια διαλογικες συστασεις χαιρετισμοι

Το κεφάλαιο αυτό αποτελείται από πέντε προφορικές ασκήσεις που αφορούν την εκμάθηση των βασικών όρων, εννοιών και εκφράσεων που χρησιμοποιούνται κατά τη γνωριμία δύο ανθρώπων.

1η προφορική άσκηση

(γνωριμία)

Γράφουμε σε ένα χαρτί το όνομά μας και το όνομα των μεταναστών με ελληνικούς χαρακτήρες και το κρατάμε μπροστά μας. Κυκλικά επαναλαμβάνει ο καθένας το όνομά του μέχρι να γνωρι- στούμε.

• Με λένε Χρύσα.

  
  

• Με λένε Ιρφάν.

  
  

• Με λένε Φωτεινή.

  
  

• Με λένε Αμπντούλ.

κ.ο.κ.

2η προφορική άσκηση

(γνωριμία μεταξύ μας)

Εμβαθύνουμε τη γνωριμία μας μιλώντας για την ηλικία μας, τον τόπο κατοικίας μας και την κα- ταγωγή μας.

Συστηνόμαστε πολλές φορές μέχρι να διευκρινιστεί ότι κατέχουμε αυτό που λέμε. Βοηθάει πολύ στις προφορικές ασκήσεις να υπάρχει συνεχής εναλλαγή μεταξύ εκείνων που γνωρίζουν τη γλώσσα και εκείνων που τη μαθαίνουν, ώστε να ακούγεται συχνά η σωστή προφορά.

Συστηνόμαστε ως εξής:

- Γεια σου, με λένε Χρύσα. Είμαι 26 χρονών. Μένω στο Αιγάλεω. Είμαι από την Ελλάδα.

-Γεια σου, με λένε Αμπντούλ. Είμαι 42 χρονών. Μένω στο Αιγάλεω. Είμαι από το Πακιστάν.

3η προφορική άσκηση

(διαλογικές συστάσεις)

Συνεχίζουμε τις συστάσεις μεταξύ μας με μορφή ερωταπαντήσεων.

Εισάγουμε τον χαιρετισμό «Γεια σου» και συνεχίζουμε με τον εξής διάλογο:

Χρύσα: - Γεια σου! Ιρφάν: - Γεια σου. Χρύσα: - Πώς σε λένε;

Ιρφάν: - Με λένε Ιρφάν. Εσένα πώς σε λένε;

Χρύσα: - Με λένε Χρύσα.

Ιρφάν: - Πόσο χρονών είσαι;

Χρύσα: - Είμαι 23 χρονών. Εσύ πόσο χρονών είσαι;

Ιρφάν: - Είμαι 26 χρονών. Πού μένεις; Χρύσα: - Μένω στο Αιγάλεω. Εσύ πού μένεις; Ιρφάν: - Μένω στο Αιγάλεω. Από πού είσαι;

Χρύσα: - Είμαι από την Ελλάδα. Εσύ από πού είσαι;

Ιρφάν: - Είμαι από την Πακιστάν.

..και συνεχίζει ο Ιρφάν, ώστε να κάνει εκείνος τώρα τις ερωτήσεις.

Προσέχουμε να μην μπερδεύουμε τη σειρά των ερωτήσεων μέχρι να οικειοποιηθούμε όλοι το διάλογο. Σε δεύτερο χρόνο εξελίσσουμε την άσκηση μπερδεύοντας τη σειρά των ερωτήσεων ή και παραλείποντας σκοπίμως κάποιες απ’ αυτές.

4η προφορική άσκηση

(χαιρετισμοί)

Μαθαίνουμε τους επιμέρους χαιρετισμούς για κάθε στιγμή της ημέρας.

Εξηγούμε ότι το «Γεια σου» είναι γενικός χαιρετισμός και συμπληρώνεται ή αντικαθίσταται από τους χαιρετισμούς: καλημέρα, καλό μεσημέρι, καλησπέρα ή καλό απόγευμα και καληνύχτα..

Καλημέρα!

Λέμε «καλημέρα» το πρωί...

Όταν ξυπνάμε.

Όταν πάμε στη δουλειά / στο σχολείο. Όταν συναντάμε κάποιον στο δρόμο.

Όταν πάμε να ψωνίσουμε κάτι, π.χ. ψωμί απ’ το φούρνο.

Καλό μεσημέρι!

Λέμε «καλό μεσημέρι» όταν μεσημεριάζει (12 μ.μ.) και συνήθως όταν φεύγουμε από κάπου.

Λέμε «καλό μεσημέρι» το μεσημέρι...

Όταν σχολάμε απ’ τη δουλειά στους συναδέλφους μας. Όταν κατεβαίνουμε απ’ το λεωφορείο στο φίλο μας.

Όταν πάμε το μεσημέρι για ύπνο στον συγκάτοικό μας.

Καλησπέρα / Καλό απόγευμα!

Λέμε «καλησπέρα» το απόγευμα (4 - 5 μ.μ.)...

Όταν ξυπνάμε απ’ το μεσημεριανό μας ύπνο. Όταν συναντάμε ένα φίλο μας στην πλατεία. Όταν πηγαίνουμε για μάθημα στο σινιάλο.

Λέμε «καλό απόγευμα» (4 - 5 μ.μ.) το απόγευμα και συνήθως όταν φεύγουμε από κάπου.

Λέμε καλό απόγευμα...

Όταν σχολάμε απ’τη δουλειά στο συνάδελφό μας. Όταν φεύγουμε απ’τη πλατεία στους φίλους μας. Όταν βγαίνουμε από ένα μαγαζί που ψωνίσαμε.

Καληνύχτα!

Λέμε «καληνύχτα» το βράδυ, όταν φεύγουμε από κάπου για να πάμε για ύπνο.

5η προφορική άσκηση

Συνεχίζουμε τις συστάσεις μεταξύ μας με μορφή ερωταπαντήσεων. Βάζουμε τους χαιρετισμούς στο διάλογο:

• Τι κάνεις;

• Είμαι καλά. Ευχαριστώ. Εσύ τι κάνεις;

• Είμαι καλά.

  
  

  Με τη βοήθεια των εικόνων, που αποτυπώνουν τη χρονική στιγμή της ημέρας, επιλέγουμε τον κατάλληλο χαιρετισμό και συνεχίζουμε με τον παραπάνω διάλογο.

  
  

  

  • Καλημέρα!

    
    

  • Καλημέρα!

    
    

  • Τι κάνεις;

    
    

  • Είμαι καλά. Ευχαριστώ. Εσύ τι κάνεις;

    
    

  • Είμαι καλά.

    
    

    Εξελίσσουμε τη διαλογική άσκηση προσθέτοντας ερωτήσεις απ΄ την άσκηση των διαλογικών συστάσεων.

    
    

    

  • Καλημέρα!

    
    

  • Καλημέρα!

    
    

  • Τι κάνεις;

    
    

  • Είμαι καλά. Ευχαριστώ. Εσύ τι κάνεις;

    
    

  • Είμαι καλά.

    
    

  • Από πού είσαι;

    
    

  • Είμαι από το Μπαγκλαντές. Εσύ από πού είσαι;

    
    

  • Είμαι από το Πακιστάν.

κεφαλαιο 2ο

οι προσωπικεσ αντωνυμιεσ το ρημα “ειμαι”

τα επαγγελματα

Το κεφάλαιο αυτό αποτελείται από προφορικές ασκήσεις με το ρήμα «είμαι», τις προσωπικές αντωνυμίες και τα επαγγέλματα.

1η προφορική άσκηση

(προσωπικές αντωνυμίες)

Προσωπικές αντωνυμίες: εγώ, εσύ, αυτός - αυτή - αυτό

εμείς, εσείς, αυτοί - αυτές - αυτά

Οι προσωπικές αντωνυμίες φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου: α. εκείνον που μιλάει (πρώτο πρόσωπο: εγώ / εμείς)

β. εκείνον που του μιλάμε (δεύτερο πρόσωπο: εσύ / εσείς) και

γ. εκείνον -η -ο για τον οποίο γίνεται λόγος (τρίτο πρόσωπο: αυτός -ή -ό / αυτοί -ές -ά)

εγώ εσύ

αυτός αυτή αυτό

εμείς εσείς

αυτοί αυτές αυτά

2η προφορική άσκηση

(το ρήμα «είμαι»)

Κλίνουμε το ρήμα «είμαι» συνδυάζοντάς το με τις προσωπικές αντωνυμίες και χρησιμοποιούμε τα ονόματά μας για να γίνει αντιληπτή η σημασία του.

Εγώ είμαι η Χρύσα. Εσύ είσαι ο Ιρφάν. Αυτός είναι ο Χρήστος. Αυτή είναι η Γιώτα.

Αυτό είναι το ποτήρι.

Εμείς είμαστε η Χρύσα και η Δέσποινα.

Εσείς είστε ο Ιρφάν και ο Μιχάλης. Αυτοί είναι ο Χρήστος και ο Ναβίδ. Αυτές είναι η Γιώτα και η Ούζμα. Αυτά είναι τα ποτήρια.

Συνεχίζουμε χρησιμοποιώντας παραδείγματα που είναι ήδη γνωστά ή που μπορούν εύκολα να εξηγηθούν:

Εγώ είμαι από το Αιγάλεω.

Εσύ είσαι φίλος μου.

Αυτό είναι βιβλίο.

Εμείς είμαστε κορίτσια. Εσείς είστε από το Πακιστάν. Αυτοί είναι μαθητές.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στις αραβόφωνες γλώσσες δεν υφίσταται το ρήμα «είμαι», αντ’ αυτού χρησιμοποιείται η προσωπική αντωνυμία. Κατά κάποιο τρόπο, δηλαδή, δεν το ξεχωρίζουν απ’ τις προσωπικές αν- τωνυμίες: λένε «εγώ στη δουλειά» και εννοούν «εγώ είμαι στη δουλειά». Συνεπώς, υπάρχει μια δυσκολία στην κατανόηση του ρήματος «είμαι».

Εξασκούμαστε στις προσωπικές αντωνυμίες και στο συνδυασμό αυτών με το ρήμα «είμαι» ρω- τώντας για τα πρόσωπα και τα πράγματα που βρίσκονται στο χώρο μας.

Δίνουμε έμφαση στο συνδυασμό του προσώπου του ρήματος και της αντωνυμίας και παράλληλα μαθαίνουμε καινούργιο λεξιλόγιο. Προς το παρόν το ουδέτερο γένος του τρίτου προσώπου (αυτό) παραμένει συνυφασμένο με πράγματα, ενώ το αρσενικό (αυτός) και το θηλυκό (αυτή) με πρό- σωπα. Προτείνουμε οι καινούργιες λέξεις να σημειώνονται ως ήχοι (φθόγγοι) με τους χαρακτήρες της γλώσσας που γνωρίζουν οι μαθητές και η μετάφρασή τους στη γλώσσα τους. Δίνουμε μεγάλη έμφαση στην προφορά.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι μολύβι.

  
  

• Ποιος είναι αυτός;

• Αυτός είναι ο Βασίλης.

  
  

• Ποιος είσαι εσύ;

• Εγώ είμαι ο Ασίφ.

4η προφορική άσκηση

Εξασκούμαστε στις προσωπικές αντωνυμίες και στο συνδυασμό τους με το ρήμα «είμαι» ρω- τώντας για τα πρόσωπα και τα πράγματα που δείχνουν οι εικόνες:

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι μπουκάλι.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι αυτοκίνητο.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι καπέλο.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι ποντίκι.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι σύννεφο.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι ζάρι.

  
  

  

  
  

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι φανάρι.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι σαλιγκάρι.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι τύμπανο.

  
  

  

  
  

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι μολύβι.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι τετράδιο.

• Τι είναι αυτό;

• Αυτό είναι βιβλίο.

(επαγγέλματα)

Μαθαίνουμε τα επαγγέλματα μέσω των εικόνων. Ενεργοποιούμε τις γνώσεις μας για το ρήμα

«είμαι» και τις προσωπικές αντωνυμίες και μαθαίνουμε την έκφραση «δουλεύω σε ...».

• Τι δουλειά κάνεις;

• Δουλεύω σε βενζινάδικο.

  - Τι δουλειά κάνεις;

  • Είμαι σερβιτόρος.

  • Τι δουλειά κάνεις;

  • Είμαι οδηγός.

  
  

  

  • Τι δουλειά κάνεις;

  • Είμαι φούρναρης.

  - Τι δουλειά κάνεις;

  - Είμαι κτηνίατρος.

  • Τι δουλειά κάνεις;

  • Είμαι οικοδόμος.

    
    

    

    • Τι δουλειά κάνεις;

    • Είμαι δικηγόρος.

- Τι δουλειά κάνεις;

- Είμαι υδραυλικός.

• Τι δουλειά κάνεις;

• Είμαι τηλεφωνητής.

  
  

  

  • Τι δουλειά κάνεις;

  • Δουλεύω σε κομμωτήριο.

- Τι δουλειά κάνεις;

• Είμαι φωτογράφος.

• Τι δουλειά κάνεις;

• Είμαι ηλεκτρολόγος.

  
  

  

  • Τι δουλειά κάνεις;

  • Είμαι ναυαγοσώστης.

• Τι δουλειά κάνεις;

• Δουλεύω σε οδοντιατρείο.

Όπου είναι εφικτό χρησιμοποιούμε και τις δύο φράσεις.

παράδειγμα: είμαι δικηγόρος

δουλεύω σε δικηγορικό γραφείο

6η προφορική άσκηση

(επαγγέλματα)

Επαναλαμβάνουμε την παραπάνω άσκηση ρωτώντας, ο ένας τον άλλο, τι δουλειά κάνει ο κα- θένας.

r PAnTOI /\OrOI

MEPOI

κεφαλαιο 3ο

γραμματα του αλφαβητου συλλαβεσ / διψηφα / διφθογγοι τονισμοσ

Το κεφάλαιο αυτό αποτελείται από ασκήσεις για την εκμά- θηση του ελληνικού αλφάβητου, των συλλαβών και του το- νισμού, με σκοπό τη διαμόρφωση των πρώτων λέξεων και φράσεων.

1. ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

   
   

   
   

   Η παρουσίαση των γραμμάτων της αλφαβήτου προτείνεται να χωριστεί σε δύο τουλάχιστον μα- θήματα. Στο πρώτο μάθημα μαθαίνουμε τα πρώτα 12 γράμματα, κεφαλαία και μικρά, και στο δεύτερο τα υπόλοιπα 12 (κεφαλαία και μικρά). Για την προφορά των γραμμάτων, διαβάζουμε τα γράμματα κοντά στον ήχο που παράγουν. Συγκεκριμένα, για την προφορά των συμφώνων βοη- θάει πολύ να περιγράφουμε πώς ακριβώς παράγεται ο ήχος, δηλαδή για τα οδοντικά (τ,δ,θ,ντ) ακουμπάμε τη γλώσσα μας στα δόντια. Πριν προχωρήσουμε στις ασκήσεις, κάνουμε εξάσκηση ανάλογη με τις ανάγκες που προκύπτουν. Η εκμάθηση της ονομασίας των γραμμάτων προτείνεται για τα επόμενα κεφάλαια με σκοπό την εξοικείωση με την ορθογραφία.

   
   

   
   

   Πίνακας 1. Τα πρώτα 12 γράμματα (κεφαλαία και μικρά)

   
   

   Αα	Ββ	Γγ	Δδ
   Εε	Ζζ	Ηη	Θθ
   Ιι	Κκ	Λλ	Μμ

   Άσκηση 1

   
   

   Κάνουμε εξάσκηση στα πρώτα 12 κεφαλαία γράμματα γράφοντας στη γραμμή το γράμμα όσες πιο πολλές φορές μπορούμε:

   Α

   Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ

   Ι Κ Λ Μ

   Κάνουμε το ίδιο με τα αντίστοιχα μικρά:

   
   

   

   α β γ

   δ

   ε

   ζ

   η

   θ

   ι

   κ

   λ

   μ

   Πίνακας 2. Τα τελευταία 12 γράμματα

   
   

   Νν	Ξξ	Οο	Ππ
   Ρρ	Σσ	Ττ	Υυ
   Φφ	Χχ	Ψψ	Ωω

   
   

   Πίνακας 3. Τα 24 γράμματα μαζί

   
   

   Αα	Ββ	Γγ	Δδ
   Εε	Ζζ	Ηη	Θθ
   Ιι	Κκ	Λλ	Μμ
   Νν	Ξξ	Οο	Ππ
   Ρρ	Σσ	Ττ	Υυ
   Φφ	Χχ	Ψψ	Ωω

   Άσκηση 2

   
   

   Μαθαίνουμε να γράφουμε τα 12 τελευταία γράμματα, πρώτα τα κεφαλαία και μετά τα μικρά όπως ακριβώς στην άσκηση 1.

   Ν Ξ Ο Π Ρ

   Σ

   Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

   
   

   

   ν ξ ο

   π

   ρ

   o

   τ

   υ

   φ

   χ

   ψ

   ω

   

   Άσκηση 3

   
   

   Γράφουμε δίπλα από κάθε κεφαλαίο το αντίστοιχο μικρό και διαβάζουμε δυνατά το κάθε γράμμα.

   
   

   Α

   Β

   Γ

   Δ

   Ε

   Ζ

   Η

   Θ

   Ι

   Κ

   Λ

   Μ

   Άσκηση 4

   
   

   Κάνουμε το ίδιο για τα τελευταία 12 γράμματα.

   
   

   Ν

   Ξ

   Ο

   Π

   Ρ

   Σ

   Τ

   Υ

   Φ

   Χ

   Ψ

   Ω

   Κάνουμε ακριβώς το ίδιο με ολόκληρο το αλφάβητο.

   
   

   Α Ν

   Β Ξ

   Γ Ο

   Δ Π

   Ε Ρ

   Ζ Σ

   Η Τ

   Θ Υ

   Ι Φ

   Κ Χ

   Λ Ψ

   Μ Ω

   Άσκηση 6

   
   

   Κάνουμε την αντιστοίχηση των κεφαλαίων και των μικρών γραμμάτων, όπως στο παράδειγμα:

   
   

   

   Α Ε

   γ ζ

   ε Σ

   Κ Μ

   Ζ Ω

   λ ρ

   o Γ

   Δ α

   μ κ

   Ν δ

   Β Λ

   ω β

   χ ω

   Ρ Χ

   Ω ν

   Συμπληρώνουμε τα γράμματα που λείπουν.

   
   

   Α ρ

   β ι Σ

   Γ Κ Τ

   Δ Λ Υ

   ε μ φ

   Ζ ν χ

   Η Ξ Ψ

   Θ Ο ω

   π

   
   

   ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

   
   

   Οταν η λέξη τελειώνει σε "σ" τότε το "σ" γράφεται "ς" και λέγεται σίγμα τελικό. Καλό είναι σε ένα φύλλο χαρτί να εξασκηθούμε στη γραφή του συγκεκριμένου γράμματος όπως ακρι- βώς έγινε στις ασκήσεις 1 και 2 για τα υπόλοιπα γράμματα μιας και θα το συναντάμε πλεόν κανονικά χωρίς να αναφερθούμε ξανά σε αυτό.

2. ΟΙ ΣΥΛΛΑΒΕΣ

   
   

   Κάθε λέξη χωρίζεται σε μικρότερα τμήματα. Το καθένα από αυτά ονομάζεται συλλαβή. Σε αυτό το σημείο μαθαίνουμε τα σύμφωνα και τα φωνηέντα, διαδικασία που θα διευκολύνει τη συμ- πλήρωση των ασκήσεων με τις συλλαβές που ακολουθούν.

   
   

   Οι φθόγγοι που μπορούν να σχηματίσουν μόνοι τους συλλαβή ονομάζονται φωνήεντα. Οι φθόγγοι που δεν μπορούν να σχηματίσουν μόνοι τους συλλαβή λέγονται σύμφωνα.

   
   

   Πίνακας 4. Τα 7 φωνήεντα

   
   

   τα 7 φωνήεντα	Αα	Εε	Ηη
   Ιι	Οο	Υυ	Ωω

   
   

   Πίνακας 5. Τα 17 σύμφωνα

   
   

   τα 17 σύμφωνα	Ββ	Γγ	Δδ
   Ζζ	Θθ	Κκ	Λλ
   Μμ	Νν	Ξξ	Ππ
   Ρρ	Σσ	Ττ	Φφ
   		Χχ	Ψψ

   Συμπληρώνουμε τον πίνακα με τις συλλαβές δίνοντας μεγάλη έμφαση στο πώς διαβάζεται η κάθε συλλαβή.

   
   

   	α	ε	η	ι	ο	υ	ω
   β
   γ
   δ
   ζ
   θ
   κ
   λ
   μ
   ν
   ξ
   π
   ρ
   σ
   τ
   φ
   χ
   ψ

   Άσκηση 9

   
   

   Γράφουμε στο κουτί, κάτω και δίπλα από κάθε εικονίδιο, το πρώτο γράμμα από τη λέξη που απεικονίζεται. Στη συνέχεια σχηματίζουμε συλλαβές όπως στην προηγούμενη άσκηση.

   
   

   
   

   

   1. ΤΑ ΔΙΨΗΦΑ

      
      

      Δύο γράμματα μαζί που παριστάνουν ένα φθόγγο αποτελούν ένα δίψηφο.

      
      

      Πίνακας 6. Τα δίψηφα φωνήεντα

      
      

      τα δίψηφα φωνήεντα	ου	αι
      ει	οι	υι

      
      

      Πίνακας 7. Τα δίψηφα σύμφωνα

      
      

      τα δίψηφα σύμφωνα	μπ	ντ
      γκ γγ	τσ	τζ

      
      

      Επιμένουμε στον ήχο που παράγουν τα δίψηφα και προσπαθούμε να γίνουν αντιληπτά ως ένας ήχος. Αξίζει να σταθούμε όσο πιο πολύ γίνεται στο να ξεχωρίσουμε τα ι, η, υ, ει, οι, όπως και τα ε και αι.

      
      

      Άσκηση 10

      
      

      Βρίσκουμε και υπογραμμίζουμε μέσα στις λέξεις τα παρακάτω: μπ, ντ, γκ, γγ, τσ, οι, αι, ου, ει.

      κουτάλι	τοίχος	δέντρο	φεγγάρι	τσιγάρο	ποντίκι	φούρνος
      κορίτσι	πλατεία	μοιράζω

      δόντι ντουλάπι κάγκελο κατοικώ μπάλα τσάντα παπούτσι και βοήθεια είμαι κοίτα οικογένεια εικόνα παιδί μπαμπάς

   2. ΟΙ ΔΙΦΘΟΓΓΟΙ

      
      

      Δύο φωνήεντα που προφέρονται με τέτοιο τρόπο ώστε να ακούγονται δύο φθόγγοι στο χρόνο της μιας συλλαβής αποτελούν έναν δίφθογγο.

      
      

      

      αη αϊ όη όι

      
      

      κ.τ.λ. Αλλά, φυσικά, και οι συνδυασμοί «αυ» και «ευ».

      
      

      Για τους συνδυασμούς «αυ» και «ευ» δίνουμε μεγάλη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο διαβά-

      ζονται, γιατί παρουσιάζονται ιδιαίτερες δυσκολίες.

      
      

      Αυ (αβ και αφ)

      Ευ (εβ και εφ)

      
      

      

      Άσκηση 11

      
      

      Βρίσκουμε και υπογραμμίζουμε μέσα στις λέξεις τους διφθόγγους και τα «αυ» και «ευ».

      πουλιά γυαλί ποιος ποιοι κελαηδούσαν αυγή αυτοί ευτυχία δουλεύουν αυλός πεύκο αυγό ναύτης υπεύθυνος

      
      

3. ΔΙΑΛΥΤΙΚΑ

   
   

   Διαλυτικά βάζουμε, όταν διαβάζουμε ξεχωριστά τα δίψηφα φωνήεντα. Οταν όμως μπαίνει τόνος στο πρώτο γράμμα του δίψηφου, φεύγουν τα διαλυτικά.

   
   

   

   κοροϊδεύω τρόλεϊ χαϊδεύω

   πλάι ρολόι σόι

4. ΤΟΝΙΣΜΟΣ

Σε κάθε λέξη που έχει δύο ή περισσότερες συλλαβές, υπάρχει μία συλλαβή που προφέρεται πιο δυνατά από τις άλλες, δηλαδή τονίζεται.

Πάνω από το φωνήεν της συλλαβής που τονίζεται βάζουμε ένα σημάδι που λέγεται τόνος ( ΄ ).

Καμία λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα και σε κάθε λέξη που κλίνεται ο τόνος δεν μένει πάντα στην ίδια συλλαβή.

Στο δίφθογγο φωνήεν, τονίζουμε πάντα το δεύτερο γράμμα.

Υπάρχουν πολλοί κανόνες τονισμού που δεν θα αναφερθούν, μιας και είναι καλύτερο οι μαθητές σε αυτή τη φάση να αντιληφθούν τους κανόνες και τις διάφορες περιπτώσεις καθαρά εμπειρικά.

Άσκηση 12

Ενώνουμε τα γράμματα, φτιάχνουμε τις συλλαβές και τις λέξεις και τις διαβάζουμε δυνατά, αφού πρώτα τονίσουμε τις λέξεις:

γ + α λ + α

γα + λα

γ + α τ + α

γα + τα

μ + η λ + ο

μη + λο

κ + ο τ + α

κο + τα

κ + α λ + α

κα + λα

β + ι δ + α

βι + δα

λ + ε μ + ο ν + ι

λε + μο + νι

ν + ε ρ + ο

νε + ρο

π + ο τ + η ρ + ι

πο + τη + ρι

τ + υ ρ + ι τυ + ρι

μ + ω ρ + ο

μω + ρο

μ + ε ρ + α

με + ρα

γ + ο μ + α

γο + μα

τ + η λ + ε φ + ω ν + ο

τη + λε + φω + νο

π + ο δ + η λ + α τ + ο

πο + δη + λα + το

Άσκηση 13

Διαβάζουμε τις συλλαβές, τις ενώνουμε, φτιάχνουμε τις λέξεις και βάζουμε τόνους.

πα γω το πα τα τα ζω νη

τω ρα μη τε ρα κο τα τη λε φω νο πα ρα θυ ρο μο λυ βι λε ξη

πο δι α μα ξι πα πι α λο γο

Σχηματίζουμε με τις συλλαβές της πρώτης και της δεύτερης στήλης όσες λέξεις μπορούμε και βάζουμε τόνους.

γα κα

φα μα

ζα τα

μα ρο

νε ρι

μη δα

νη λο

βι σι

κε ρι

βα τι

πο ρι

χε δι

μα ζο

νυ φη

νυ χι

ρε μα

θε μα

κυ μα

Άσκηση 15

Συμπληρώνουμε το γράμμα που λείπει και βάζουμε τόνους.

μ τερα μ λο

καρ κλα ποτ ρι καλημ ρα τραπ ζι

κουτ λι πιρουν τετρ διο τραγουδ

φαγητ κρεβ τι δρ μος

αμ ξι

ρ δα

ν ρο καναπ ς

μαξιλ ρι τηλεορ ση

πιατ Πακιστ ν τζ μι

θ λασσα αεροπλ νο π λη

φαν ρι

κερ σι

τσ ι ποτ μι

βενζιν δικο νοσ κομειο π ρτα

κοτ πουλο ψ ρι

κ ραβι παρ θυρο ποδ λατο κατσαρ λα

Βάζουμε τόνους και διαλυτικά (όπου χρειάζεται) στις παρακάτω λέξεις.

μολυβι ρολοι πιατο πιρουνι ζαχαρη παγκος φαναρι μαιμου μαμα κοτα παιδι

δεντρο θαμνος ψυγειο μπλουζα φορμα τσαντα παπουτσι υπολογιστης γαιδαρος κλειδι

φαι

μηχανη ανθρωπος φιλη καιρος ποδι κεφαλι χερι τηλεοραση ποτηρι

νοσοκομειο αυριο

κεφαλαιο 4ο

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

ΣΠΙΤΙ | ΧΡΩΜΑΤΑ | ΡΟΥΧΑ | ΦΡΟΥΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ | ΦΑΓΗΤΑ | ΣΩΜΑ & ΜΕΛΗ

Το κεφάλαιο αυτό αποτελείται από λεξιλόγιο και ασκήσεις εξοικείωσης με την καθημερινή ζωή.

1. ΤΟ ΣΠΙΤΙ

   1. Η ΚΟΥΖΙΝΑ

      
      

      

      

      φούρνος

      
      

      συρτάρι

      
      

      πιάτα

      
      

      ψυγείο

      
      

      καρέκλα

      
      

      τραπέζι

      
      

      ΕΙΚΟΝΑ 1. Έπιπλα και σκεύη της κουζίνας

      ΕΙΚΟΝΑ 2. Σκεύη της κουζίνας

      
      

      
      

      κουτάλι

      

      μαχαίρι

      
      

      τηγάνι

      ποτήρι

      
      

      κούπα

      

      πιρούνι

      κατσαρόλα

      
      

      Άσκηση 1

      
      

      Γράφουμε το όνομα των παρακάτω αντικειμένων.

      
      

      

      
      

      

      
      

      
      

      

      
      

      

      Αφού συμπληρώσουμε τα κενά, αντιστοιχίζουμε τις λέξεις με τις κατάλληλες εικόνες.

      
      

      

      μαχ ίρι

      
      

      

      π ρούνι κατσαρ λα τραπέζ κο πα

      τ γάνι

   2. ΤΟ ΜΠΑΝΙΟ

      
      

      

      

      καθρέφτης

      
      

      χαρτί υγείας

      
      

      καζανάκι

      
      

      ντουζιέρα

      
      

      νιπτήρας

      
      

      λεκάνη

      
      

      μπανιέρα

      
      

      ΕΙΚΟΝΑ 3. Αντικείμενα στο μπάνιο

      
      

      Άσκηση 3

      
      

      Σωστό ή λάθος; Στο μπάνιο υπάρχει: μπανιέρα

      λεκάνη τηγάνι καθρέφτης μαχαίρι ποτήρι χαρτί υγείας κούπα τραπέζι νιπτήρας

      
      

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      ( Σ / Λ )

      Γράφουμε το όνομα των παρακάτω αντικειμένων.

      
      

      

      
      

      
      

      

      
      

      
      

      

      
      

      

      
      

      
      

      

      
      

      
      

      

      
      

      

      
      

      

      
      

      
      

      

   3. ΤΟ ΥΠΝΟΔΩΜΑΤΙΟ

      
      

      

      

      βιβλίο

      
      

      καθρέφτης

      
      

      πίνακας

      
      

      κρεβάτι

      
      

      μαξιλάρι

      
      

      συρταριέρα

      ντουλάπα

      
      

      τηλέφωνο

      
      

      κάδος

      γραφείο καρέκλα

      
      

      ΕΙΚΟΝΑ 4. Έπιπλα και αντικείμενα στο υπνοδωμάτιο

      
      

      Άσκηση 5

      
      

      Βάζουμε ένα Χ δίπλα στις σωστές απαντήσεις. Στο υπνοδωμάτιο μπορεί να βρούμε:

      
      

      

      κρεβάτι λεκάνη κατσαρόλα καθρέφτης ντουλάπα φούρνο μαξιλάρι

      

      ψυγείο κουτάλι χαρτί ύγειας καζανάκι καρέκλα μαχαίρι βιβλίο

   4. ΤΟ ΣΑΛΟΝΙ

      
      

      

      κουρτίνα

      
      

      κάδρο

      
      

      καναπές

      
      

      φωτιστικό

      
      

      τραπέζι

      
      

      κομοδίνο

      
      

      ΕΙΚΟΝΑ 5. Έπιπλα και αντικείμενα στο σαλόνι

      
      

      Άσκηση 6

      
      

      Αντιστοιχίζουμε τα αντικείμενα με τα σωστά μέρη του σπιτιού.

      
      

      

      καναπές τηγάνι κρεβάτι νιπτήρας λεκάνη μαξιλάρι ντουλάπα ποτήρι μαξιλάρι

      
      

      κουζίνα μπάνιο υπνοδωμάτιο σαλόνι

2. ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

   
   

   Στον παρακάτω πίνακα, χρωματίζουμε κατάλληλα τα κουτάκια δίπλα από κάθε χρώμα. Στη συ- νέχεια μαθαίνουμε (με τη βοήθεια των χρωματισμένων κουτιών) την ονομασία κάθε χρώματος.

   
   

   λευκό				μαύρο
   κόκκινο				μπλε
   κίτρινο				γκρι
   μωβ				ροζ
   πράσινο				γαλάζιο
   πορτοκαλί				καφέ

   
   

   Άσκηση 7

   
   

   Χρωματίζουμε κατάλληλα τα κουτάκια δίπλα από κάθε χρώμα:

   
   

   κίτρινο				μαύρο
   πορτοκαλί				καφέ
   μωβ				γκρι
   λευκό				κόκκινο
   πράσινο				γαλάζιο
   ροζ				μπλε

3. ΤΑ ΡΟΥΧΑ

φανέλα

μπλούζα

πουκάμισο

παντελόνι

φούστα

γάντια

παπούτσια

κάλτσες

ρολόι

γραβάτα τσάντα

γυαλιά

Χρωματίζουμε (με ό,τι χρώμα θέλουμε) τα ρούχα της προηγούμενης σελίδας και συμπληρώ- νουμε τα κενά στους διαλόγους.

• Τι χρώμα είναι τα γυαλιά;

• Είναι κόκκινο χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι το παντελόνι;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι οι κάλτσες;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι τα παπούτσια;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι τα γάντια;

• χρώμα.

  
  

  -Τι χρώμα είναι η γραβάτα;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι η φούστα;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι το ρολόι;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι η μπλούζα;

• χρώμα.

  
  

• Τι χρώμα είναι το πουκάμισο;

• χρώμα.

  
  

  

  μήλο μπανάνα πορτοκάλι

  
  

  

  σταφύλι αχλάδι ανανάς

  
  

  

  κεράσι φράουλα καρπούζι

  Αντιστοιχίζουμε τις εικόνες με τις σωστές λέξεις, όπως στο παράδειγμα.

  
  

  

  

  καρπούζι

  
  

  

  μπανάνα σταφύλι κεράσι πορτοκάλι μήλο

  αχλάδι

  
  

  ντομάτα αγγούρι καρότο

  
  

  

  κρεμμύδι πιπεριά πατάτα

  
  

  

  μπρόκολο λάχανο κολοκύθα καλαμπόκι

  Συμπληρώνουμε τα κενά στις λέξεις και τις αντιστοιχίζουμε με τις σωστές εικόνες

  
  

  

  αγ ούρι

  
  

  ν ομάτα

  

  π περιά κρεμμ δι λάχαν καρ το κολοκ θα μ ρόκολο καλαμπόκ

  πατ τα

  
  

  
  

  

  ψωμί γάλα αυγό καφές

  
  

  

  τσάι ζάχαρη αλάτι πιπέρι

  
  

  

  κρέας κοτόπουλο ψάρι τυρί

  
  

  

  ρύζι

  μακαρόνια

  Γράφουμε το όνομα των παρακάτω φαγητών.

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  

  

  

  SUGAR

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  1. ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ

     
     

     

     

     

     

     κεφάλι ώμος

     χέρι

     
     

     παλάμη

     λαιμός

     στήθος

     
     

     αγκώνας στομάχι

     μέση

     
     

     μαλλιά

     δάχτυλα πόδι γόνατο

     γάμπα

     
     

     Άσκηση 12

     
     

     πατούσα αστράγαλος

     φρύδια

     
     

     μάτια μύτη στόμα

     χείλη

     μάγουλα

     
     

     αυτιά

     
     

     Τι βρίσκεται στο κεφάλι;

     
     

     

     

     
     

     

     

     
     

     

     

     
     

     

     

     Άσκηση 13

     
     

     Συμπληρώνουμε τα μέρη του σώματος στις παρακάτω εικόνες.

     
     

     

     
     

     

     
     

     

     
     

     

     
     

     

     
     

     

     κεφαλαιο 5ο

     οι προσωπικεσ αντωνυμιεσ το ρημα “ειμαι”

     τα σημεια στιξησ και οι συνδεσμοι

     
     

     Στο κεφάλαιο αυτό μαθαίνουμε τις προσωπικές αντωνυμίες και το ρήμα «είμαι». Επίσης, εξοικειωνόμαστε με τον ενικό και τον πληθυντικό αριθμό.

     
     

     1. ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

  
  

  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
  εγώ	εμείς
  εσύ	εσείς
  αυτός	αυτοί
  αυτή	αυτές
  αυτό	αυτά

  Πίνακας 1. Οι προσωπικές αντωνυμίες

  Οι προσωπικές αντωνυμίες φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου:

  
  

  !

  Εκείνον, -η, -ο που μιλάει (πρώτο πρόσωπο: εγώ / εμείς)

  • Εγώ μιλάω στο τηλέφωνο.

  • Εμείς μιλάμε στο τηλέφωνο.

    
    

    Εκείνον, -η, -ο που του μιλάμε (δεύτερο πρόσωπο: εσύ / εσείς)

  • Εσύ μιλάς στο τηλέφωνο.

  • Εσείς μιλάτε στο τηλέφωνο.

    
    

    και Εκείνον, -η, -ο για τον οποίο γίνεται λόγος (τρίτο πρόσωπο: αυτός, -ή, -ό / αυτοί, -ές, -ά)

  • Αυτός μιλάει στο τηλέφωνο.

  • Αυτή μιλάει στο τηλέφωνο.

  • Αυτό μιλάει στο τηλέφωνο.

  • Αυτοί μιλούν στο τηλέφωνο.

  • Αυτές μιλούν στο τηλέφωνο.

  • Αυτά μιλούν στο τηλέφωνο.

  
  

  Οι προσωπικές αντωνυμίες έχουν εξηγηθεί στο 2ο προφορικό κεφάλαιο, το οποίο και επαναλαμ- βάνουμε, μόνο που σ’ αυτό το σημείο επιμένουμε στο να μάθουμε και να τις γράφουμε σωστά.

  
  

  1.1 ΕΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

  
  

  Οι τύποι μιας λέξης οι οποίοι φανερώνουν το ένα αποτελούν τον ενικό αριθμό.

  
  

  Οι τύποι μιας λέξης οι οποίοι φανερώνουν τα πολλά αποτελούν τον πληθυντικό αριθμό.

  
  

  !

  Οταν λέμε «εγώ», εννοούμε ένα άτομο, τον εαυτό μας. Το εγώ είναι ενικός αριθμός. Οταν λέμε «εμείς», εννοούμε δύο και παραπάνω άτομα, τους εαυτούς μας. Το εμείς είναι πληθυντικός αριθμός.

  Μετατρέπουμε στον άλλο αριθμό:

  
  

  

  εσείς

  
  

  

  αυτός

  
  

  

  εγώ

  
  

  

  αυτές

  
  

  

  αυτό

  

  εμείς

  
  

  

  αυτή

  
  

  

  αυτοί

  
  

  

  εσύ

  
  

  

  αυτά

  
  

  Άσκηση 2

  
  

  Βάζουμε κάτω από τις εικόνες τη σωστή προσωπική αντωνυμία:

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  Αντικαθιστούμε με τις προσωπικές αντωνυμίες: αυτός, αυτή, αυτό, αυτοί, αυτές, αυτά.

  
  

  

  άντρας

  
  

  

  γυναίκα

  
  

  

  παιδί

  
  

  

  άντρες

  
  

  

  γυναίκες

  
  

  

  παιδιά

  
  

  

  τραπέζια

  
  

  

  μωρό

  
  

  

  μαθητές

  

  Χρήστος και Δέσποινα

  
  

  

  Κώστας

  
  

  

  Μαρία

  
  

  

  τραπέζι

  
  

  

  o Κώστας και ο Ασίφ

  
  

  

  φίλοι

  
  

  

  φίλες

  
  

  

  κοπέλα

  
  

  

  η Μαρία και η Σοφία

  
  

  
  

  

  Σε αυτό το σημείο εξηγούμε ότι κατά την αντικατάσταση με την προσωπική αντωνυμία το πρώτο πρόσωπο επικρατεί του δεύτερου και του τρίτου, το δεύτερο πρόσωπο επικρατεί του τρίτου και το αρσενικό επικρατεί του θηλυκού.

  
  

  εγώ και εσύ εγώ και η Ούζμα ο Πέτρος και εσύ

  o Γιάννης και η Μαρία

  εμείς εμείς εσείς αυτοί

  
  

  Εξασκούμαστε με πολλά προφορικά παραδείγματα και τα εφαρμάζουμε στις ασκήσεις.

  Αντικαθιστούμε με τις προσωπικές αντωνυμίες: εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό, εμείς, εσείς, αυτοί, -ές, -ά.

  
  

  

  εσύ και ο Κώστας

  
  

  

  • Αμπντούλ και εγώ

    
    

    

    • Σέρι και ο Ορέν

      
      

      

    • Σέρι και η Χαρά

  
  

  

  η Δώρα και ο Μάρκος

  
  

  

  εμείς και το μωρό

  
  

  

  εσείς και ο Άγγελος

  
  

  

  

  

  εμείς και εσείς η Δήμητρα, η Σοφία και η Γιώτα το τετράδιο και το μολύβι

  

  οι φίλοι

  
  

  

  η Πηνελόπη

  
  

  

  το τραπέζι και το ποτήρι

  
  

  

  εσύ και το παιδί

  
  

  

  εγώ και εσύ

  
  

  

  η Δέσποινα και ο Γιάννης

  
  

  

  τα παιδιά και εγώ

  Αντικαθιστούμε στις παρακάτω προτάσεις τις σημειωμένες λέξεις με τις προσωπικές αντωνυμίες: εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό, εμείς, εσείς, αυτοί, -ές, -ά.

  
  

  1. Τα παιδιά ανεβαίνουν τη σκάλα.

     ανεβαίνουν τη σκάλα.

     
     

  2. Τα λουλούδια ανθίζουν.

     ανθίζουν.

     
     

  3. Η Άννα και η μητέρα της πηγαίνουν για ψώνια.

     πηγαίνουν για ψώνια.

     
     

  4. Οι φίλοι του θα αργήσουν να έρθουν.

     θα αργήσουν να έρθουν.

     
     

  5. Η δασκάλα μας ήταν άρρωστη σήμερα.

     ήταν άρρωστη σήμερα.

     
     

  6. Η κοπέλα είναι στην ίδια τάξη με εμένα.

     είναι στην ίδια τάξη με εμένα.

     
     

  7. Ο Γιώργος είναι αδερφός μου.

     είναι αδερφός μου.

     
     

  8. Ο Μιχάλης και εγώ είμαστε στο καφενείο.

     είμαστε στο καφενείο.

     
     

  9. Το αυτοκίνητο είναι μπροστά από το σπίτι.

     είναι μπροστά από το σπίτι.

     
     

  10. Ο Χρήστος και η Χρύσα τρώνε φρούτα και πίνουν χυμούς.

  τρώνε φρούτα και πίνουν χυμούς.

  Αντικαθιστούμε τις λέξεις στην παρένθεση με τη σωστή προσωπική αντωνυμία.

  
  

  (Εγώ και εσύ)

  τρέχουμε με τα ποδήλατα.

  
  

  (Ο οδηγός)

  σταματάει το αυτοκίνητο.

  
  

  (Ο Γιάννης και ο Ασίφ)

  παίζουν κρίκετ.

  
  

  (Η κοπέλα)

  φοράει κόκκινη μπλούζα.

  
  

  (Εσύ και ο Γιάννης)

  βγάζετε βόλτα το σκύλο.

  
  

  (Η μαμά)

  ταΐζει το μωρό.

  
  

  (Το τραπέζι)

  είναι καφέ.

  
  

  (Οι άντρες )

  χτίζουν το σπίτι.

  
  

  (Το μωρό)

  κοιμάται στην κούνια.

  
  

  (Το τετράδιο)

  είναι πράσινο.

  
  

  (Τα φρούτα)

  είναι πάνω στο τραπέζι.

  
  

  (Η Σοφία και η Μαρία)

  τρώνε παγωτό.

  
  

  (Ο τοίχος)

  είναι μπλε.

  1. TO ΡΗΜΑ «ΕΙΜΑΙ»

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
     είμαι	είμαστε
     είσαι	είσαστε / είστε
     είναι	είναι

     Πίνακας 2. Το ρήμα «είμαι»

     
     

     !

     Το ρήμα «είμαι» το χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ή μια κατάσταση ή για να δώσουμε μια ιδιότητα σε κάποιον.

     
     

     Εγώ είμαι 26 χρονών. Ο Τόλης είναι ψηλός.

     Εμείς είμαστε χαρούμενοι.

     Η Δευτέρα είναι δύσκολη μέρα.

     
     

     !

     Το ρήμα «είμαι» το χρησιμοποιούμε και με τη σημασία του «βρίσκομαι». Οταν το ρήμα

     «είμαι» χρησιμοποιείται με αυτή του τη σημασία, ακολουθείται από την πρόθεση «σε».

     
     

     Είμαι στο Αιγάλεω.

     Εσείς είστε στο σταθμό του ΜΕΤΡΟ.

     Ο Αμπντούλ είναι μέχρι τις 6 μ.μ. στο βενζινάδικο.

     Το ρήμα «είμαι» κλίνεται ως εξής:

     
     

     εγώ είμαι εσύ είσαι αυτός είναι αυτή είναι αυτό είναι

     
     

     εμείς είμαστε

     εσείς είσαστε / είστε αυτοί είναι

     αυτές είναι αυτά είναι

     Εγώ είμαι στο σπίτι.

     Εσύ είσαι πολύ όμορφος. Αυτός είναι φίλος μου.

     Αυτή είναι πολύ ψηλή κοπέλα. Αυτό είναι το τετράδιο του Ιτζάζ.

     
     

     Εμείς είμαστε στη δουλειά. Εσείς είστε οι φίλοι του Χάλιμ. Αυτοί είναι από το Πακιστάν. Αυτές είναι η Χρύσα και η Γιώτα.

     Αυτά είναι τα καινούρια μου παπούτσια.

     
     

     Άσκηση 7

     
     

     Συμπληρώνουμε τα κενά στον πίνακα με το ρήμα «είμαι».

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
     εγώ	εμείς
     εσύ	εσείς
     αυτός	αυτοί
     αυτή	αυτές
     αυτό	αυτά

     Άσκηση 8 (προφορική)

     
     

     Μιλάμε ο ένας για τον άλλον χρησιμοποιώντας το ρήμα «είμαι».

     
     

     

     Εγώ είμαι 26 χρονών. Η μπλούζα μου είναι κόκκινη. Ο Ιρφάν είναι φίλος μου. Τα μαλλιά του είναι μαύρα.

     
     

     κ.τ.λ.

     
     

     Άσκηση 9

     
     

     Συμπληρώνουμε τα κενά με το σωστό τύπο του ρήματος «είμαι».

     
     

     Εγώ

     Εσύ Το σπίτι Ο Γιώργος Η Χρύσα

     καλά. μαθητής.

     στο Αιγάλεω. άρρωστος.

     στο σταθμό του μετρό στο Αιγάλεω.

     Εσύ και ο Χρήστος Το παιδί

     στο μάθημα Ελληνικών. μαζί με τη μαμά του.

     Εμείς

     από το Πακιστάν.

     Ο Κώστας και ο Ιρφάν Τα παιδιά

     
     

     στο σχολείο.

     στο φούρνο.

     Εσύ

     ψηλός.

     Η Μαρία και η Ζωή

     φίλες από παλιά.

     Εσείς Η Χρύσα και εγώ

     από το Μπαγκλαντές.

     στο λεωφορείο.

     Ο Ασίφ και ο Μοχάμεντ

     στη δουλειά.

     Το σπίτι Τα λουλούδια Το ποδήλατο Το Πακιστάν

     μεγάλο.

     πολύ όμορφα. του Γιάννη. στην Ασία.

     Άσκηση 10

     
     

     Συμπληρώνουμε τα κενά με το σωστό τύπο του ρήματος «είμαι», όπως ακριβώς στην άσκηση 9.

     
     

     O Γιάννης Εγώ

     
     

     καλά.

     20 χρονών.

     Η Μαρία Το όνομα του σκυλιού

     κορίτσι.

     
     

     Μάιρα.

     Εσύ Η μπλούζα Το τσάι

     φίλος μου.

     άσπρη και μαύρη. ζεστό.

     Το χρώμα του φακέλου

     μπλε.

     Εσύ Το σκυλάκι Εγώ και ο Ιρφάν

     από το Μπαγκλαντές.

     άρρωστο και κοιμάται. συμμαθητές.

     Ο Γιώργος και ο Μιχάλης Εσύ και η Σοφία

     στο καφενείο. στην ίδια τάξη με εμένα.

     
     

     Άσκηση 11

     
     

     Συμπληρώνουμε τα κενά με το σωστό τύπο του ρήματος «είμαι», όπως ακριβώς στην άσκηση 9.

     
     

     Ο Γιάννης Εμείς

     μαθητής. από το Πακιστάν.

     Το σπίτι της Χρύσας Η μπλούζα της Δέσποινας Το αυτοκίνητο του Αλί

     μεγάλο.

     κόκκινη. πράσινο και μεγάλο.

     Το ποτήρι Η Δέσποινα δεν Το σπίτι μου

     πάνω στο τραπέζι.

     καλά σήμερα.

     στο Αιγάλεω και το μαγαζί που δουλεύω

     στην Αθήνα.

     Ο Γιώργος και η Σοφία Το ποδήλατο αυτό

     
     

     φίλοι. καινούριο.

  2. TΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

     Οταν μιλάμε, πολλές φορές σταματάμε, πολύ ή λίγο, και άλλες φορές αλλάζουμε τον τόνο και το ύφος της φωνής μας για να ρωτήσουμε κάτι, να εκφράσουμε μια απορία, το θαυμασμό μας ή τη λύπη μας.

     
     

     Οταν γράφουμε, για να τα εκφράσουμε όλα αυτά, χρησιμοποιούμε κάποια σημαδάκια, που λέ- γονται σημεία στίξης.

     
     

     Οταν διαβάζουμε, τα σημεία στίξης μάς βοηθούν να καταλάβουμε καλύτερα αυτό που διαβά- ζουμε και να δώσουμε σωστό τόνο στη φωνή μας.

     
     

     Τα σημεία στίξης είναι:

     
     

     ONOMA	ΣΥΜΒΟΛΟ	ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ
     τελεία	.	Τελεία βάζουμε στο τέλος μιας φράσης με ολοκληρωμένο νόημα και δείχνει ότι πρέπει να σταματήσουμε λίγο τη φωνή μας. Την Κυριακή θα πάμε εκδρομή στη θάλασσα. Σήμερα δουλεύω μέχρι τις 4μμ. ! Ο Ιρφάν και ο Τζεμπάρ είναι φίλοι. Μένουν στο ίδιο σπίτι. Μετά από τελεία (.) αρχίζουμε με κεφαλαίο γράμμα.
     κόμμα	,	Κόμμα βάζουμε μεταξύ όμοιων όρων σε μια φράση και δεί- χνει ότι πρέπει να σταματήσουμε πολύ λίγο τη φωνή μας (το μισό απ’ όσο τη σταματάμε στην τελεία). Η Φωτεινή, ο Ναβίδ, ο Χρήστος, η Γιώτα, ο Ναζρούλ και ο Σουέμπ κάνουν μάθημα στο σινιάλο.
     ερωτηματικό	;	Ερωτηματικό βάζουμε στο τέλος μιας φράσης, όταν ρωτάμε κάποιον κάτι και όταν ζητάμε μια πληροφορία. Τι κάνεις; Πώς σε λένε; Ξέρεις πώς θα πάω στο μετρό;

     

     
     

     ONOMA	ΣΥΜΒΟΛΟ	ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ
     θαυμαστικό	!	Θαυμαστικό βάζουμε στο τέλος μιας φράσης που εκφράζει θαυμασμό, χαρά, ελπίδα, λύπη, πόνο, φόβο, προσταγή. Ορέν, τι όμορφος που είσαι! Πρόσεχε! Όλα θα πάνε καλά! Κουράγιο!
     διπλή τελεία	:	Διπλή τελεία βάζουμε: Χτες συνάντησα τον Αλί και μου είπε: «Δεν θα έρθω αύριο στο μάθημα». Χτες μαζευτήκαμε πολλοί: εγώ, ο Τζεμπάρ, ο Αμπντούλ, η Δέσποινα. Αγόρασα πολλά φρούτα: μπανάνες, μήλα, σταφύλια, πορτοκάλια.
     παρένθεση	( )	Μέσα στην παρένθεση κλείνουμε μια λέξη ή μια φράση που εξηγεί ή συμπληρώνει αυτό που λέμε. Ο Ορέν είναι πολύ μικρός (3 χρονών) για αυτό το παιχνίδι. Ο Χρήστος έχει γενέθλια αύριο (κλείνει τα 35).
     παύλα	-	Παύλα βάζουμε στο διάλογο για να δείξουμε ότι αλλάζει το πρόσωπο που μιλάει.
     εισαγωγικά	«»	Μέσα σε εισαγωγικά κλείνουμε τα λόγια ενός άλλου ή μια λέξη του, όταν τα γράφουμε ακριβώς όπως τα είπε. Πριν τα εισαγωγικά βάζουμε διπλή τελεία. Τα παιδιά έλεγαν στον παππού: «Παππού, πες μας το παραμύθι με τη χελώνα». Ο Ασίφ είπε στο Βασίλη: «Αύριο θα πάω για κρίκετ. Θές να έρθεις μαζί μου;»

     • όταν μεταφέρουμε λόγια όπως ακριβώς ειπώθηκαν.

     • όταν κάνουμε μια απαρίθμηση ή δίνουμε μια εξήγηση.

     • Γειά σου!

     • Γειά σου.

     • Πώς σε λένε;

     • Με λένε Χρύσα. Εσένα πώς σε λένε;

     • Με λένε Ιρφάν.

     
     

     Σε αυτό το σημείο προτείνεται να διδαχθούν τα σημεία στίξης, γιατί βοηθούν στην κατανόηση των κειμένων. Ωστόσο, σε ενδεχόμενη δυσκολία μετάδοσης, προτείνεται να περιοριστούν τα σημεία στίξης στα 4 βασικό- τερα ( . , ! ; ) και τα υπόλοιπα να εξηγηθούν σε επόμενο μάθημα, ίσως και πολύ αργότερα.

  3. ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

     
     

     ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ	ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
     και	συμπλεκτικός
     ή	διαχωριστικός
     ότι / πως	ειδικοί
     αλλά / όμως	αντιθετικοί
     όταν / ενώ / πριν	χρονικοί
     γιατί / επειδή	αιτιολογικοί
     αν	υποθετικός
     να / για να	τελικοί

     
     

     Οι μικρές αυτές λέξεις συνδέουν λέξεις ή προτάσεις και γι’αυτό λέγονται σύνδεσμοι.

     
     

     ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ	ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ
     και	με το και συνδέουμε όμοιους όρους μιας πρότασης: Έχω τετράδιο και στιλό. Ο Ασίφ και ο Ιρφάν μένουν μαζί.
     ή	με το ή διαχωρίζουμε / διαλέγουμε μεταξύ δύο και περισ- σότερων πραγμάτων: Θα φορέσεις το μαύρο ή το κόκκινο παντελόνι; Θα πιείς καφέ ή τσάι;
     ότι πώς	με το ότι και το πως εξηγούμε (απαντάμε στην ερώτηση «τι;») και μπαίνουν μετά απο τα ρήματα: λέω, πιστεύω, νο- μίζω, ξέρω, καταλαβαίνω, αισθάνομαι κ.ά. Μου είπε ότι δουλεύει. Νομίζω πως θα αργήσει να έρθει.

     

     
     

     ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ	ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ
     όμως αλλά	με το όμως και το αλλά εκφράζουμε αντίθεση: Τον ξέρω, αλλά δεν θυμάμαι το όνομά του. Είχαμε ραντεβού, όμως δεν ήρθε ποτέ.
     όταν ενώ πριν	με τα όταν / ενώ / πριν εκφράζουμε τη χρονική στιγμή (απαντάμε στην ερώτηση «πότε;») Όταν έρθεις, ο Χρήστος θα φύγει. (την ίδια χρονική στιγμή) Ενώ κοιμόσουν, χτυπούσε το τηλέφωνό σου. (κατά τη διάρκεια) Πριν την Τρίτη είναι η Δευτέρα. (την προηγούμενη χρονική στιγμή)
     γιατί επειδή	με το γιατί και το επειδή εκφράζουμε την αιτία, λέμε το λόγο που γίνεται κάτι (απαντάμε στην ερώτηση «γιατί;») Δεν πήγα βόλτα, επειδή πονούσε το κεφάλι μου. Δεν θέλω καφέ, γιατί έχω πιεί δύο.
     αν	με το αν εκφράζουμε υπόθεση Αν θέλεις να σε ακούσει, φώναξε. Πάμε σπίτι του, αν θες να τον δεις.
     να για να	με το να και το για να εκφράζουμε τον σκοπό που γίνεται κάτι. Θέλω να κοιμηθώ, κουράστηκα σήμερα. Έψαξα πολύ για να σε βρω.

     Επιλέγουμε τo σύνδεσμο που λείπει από την κάθε πρόταση κυκλώνοντας το σωστό γράμμα. Στη συνέχεια, αντιγράφουμε το σύνδεσμο στο κενό.

     
     

     Θέλω να έρθω στο μάθημα,

     α. αλλά β. και γ. αν

     δεν προλαβαίνω.

     
     

     Ξέρω

     μένεις στο Αιγάλεω, σωστά;

     α. αν β. ότι γ. αλλά

     
     

     Σου αρέσει ο καφές

     α. ή β. με γ. όμως

     
     

     Κουβαλάει το τετράδιο

     α. ότι β. να γ. και

     
     

     Δε νιώθω καλά, αισθάνομαι

     α. πως β. να γ. και

     
     

     Δεν προλαβαίνω να έρθω,

     α. γιατί β. ή γ. αλλά

     το τσάι;

     
     

     το φάκελο μαζί του.

     
     

     θα αρρωστήσω.

     
     

     σχολάω αργά.

     
     

     Είχαν ξεκινήσει να κάνουν μάθημα,

     α. ή β. για να γ. όταν

     
     

     Κάποιος μου χτύπησε το κουδούνι,

     α. ή β. ενώ γ. για να

     
     

     Θα σε πάρω τηλέφωνο

     α. πως β. να γ. και

     
     

     μιλήσουμε.

     έφτασε ο Κώστας στις 16:00.

     
     

     μιλούσα στο τηλέφωνο.

     
     

     Σε έπαιρνα τηλέφωνο,

     α. γιατί β. και γ. όμως

     
     

     Μπορούμε να πάμε μαζί σινεμά,

     α. αν β. ή γ. ότι

     δεν απάντησες.

     
     

     θες.

     Αγόρασα ζάχαρη, αλεύρι και αυγά

     α. για να β. ότι γ. αλλά

     φτιάξω ένα γλυκό.

     
     

     Θέλεις

     σου πάρω κάτι από το περίπτερο;

     α. πως β. να γ. και

     
     

     Βλέπω τηλεόραση

     α. πριν β. αλλά γ. όμως

     κοιμηθώ.

     
     

     
     

     Τα κείμενα ενδείκνυνται για εξοικείωση με το γραπτό λόγο γενικότερα και την κατανόηση του εκάστοτε γραμματικού φαινομένου ειδικότερα. Βοηθούν, επίσης, στη βελτίωση του προφορικού λόγου και είναι πολύ χρήσιμο να σημειώνονται κατά την ανάγνωσή τους οι άγνωστες λέξεις και η μετάφρασή τους είτε με συνώνυμες ελληνικές λέξεις είτε ως εξήγηση με απλές φράσεις είτε με τις αντίστοιχες λέξεις στη γλώσσα των μαθητών (σε περιπτώση που αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί).

     
     

     Άσκηση 13

     
     

     Διαβάζουμε προσεχτικά το παρακάτω κείμενο και υπογραμμίζουμε τους συνδέσμους.

     
     

     Σήμερα κουράστηκα, γιατί είχα πολλή δουλειά στο βενζινάδικο. Όταν γύρισα στο σπίτι, δεν ένιωθα καλά αλλά είπαν όλοι: «Ναβίδ, είναι αργά και πρέπει να κοιμηθείς». Όμως, δεν μπορούσα να κοιμηθώ και άρχισα να προχωράω από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Έβλεπα τα έπιπλα και τα ντουλάπια και τα φώτα. Όταν ήμουν στην κουζίνα, ζαλίστηκα και έπεσα. Αν πήγαινα για ύπνο, δεν θα έπεφτα. Μου έβαλαν θερμόμετρο και είπαν πως έχω πυρετό. Πήρα φάρμακο για να γίνω καλά. Τελικά πήγα για ύπνο!

     Ενώ κοιμόμουν, είδα ένα πολύ ωραίο όνειρο! Είδα την Ούζμα ,τον Κώστα, τον Ασίφ, τον Γιάννη, τον Αμπντούλ, τη Φωτεινή, τον Ναζρούλ, την Μαρία και τον Ακράμ. Νομίζω ότι ήμασταν όλοι μαζί στην πλατεία. Τραγουδούσαμε και χορεύαμε, γιατί ήταν τα γενέθλια της Φωτεινής.

     Πριν ξυπνήσω, κατάλαβα ότι ήταν όνειρο. Όταν ξύπνησα, δεν είχα πυρετό! Ήρθε ο Ιρφάν στο δωμάτιο μου για να με ξυπνήσει και να δει αν είμαι καλά.

     Μου είπε:

     «Καλημέρα! Τι κάνεις; Είσαι καλά σήμερα;» Και του απάντησα:

     «Ναι! Το όνειρό μου με έκανε καλά!»

     Ξαναδιαβάζουμε το κείμενο και απαντάμε στις ερωτήσεις που εκάνε στο Ναβίδ ένας φίλος του.

     
     

     Ερώτηση: Γιατί ήσουν κουρασμένος, Ναβίδ;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Πότε ζαλίστηκες και έπεσες;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Για ποιο λόγο πήρες φάρμακο;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Πότε είδες ένα πολύ ωραίο όνειρο;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Γιατί τραγουδούσατε και χορεύατε στο όνειρο;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Πότε κατάλαβες ότι ήταν όνειρο;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Γιατί ήρθε ο Ιρφάν στο δωμάτιό σου;

     Απάντηση:

     
     

     Ερώτηση: Τι σε έκανε καλά;

     Απάντηση:

     Συμπληρώνω στο παρακάτω κείμενο τους συνδέσμους και τα σημεία στίξης που έχουν αφαιρε- θεί.

     
     

     Σήμερα κουράστηκα,

     __________ είχα πολλή δουλειά στο βενζινάδικο

     
     

     γύρισα σπίτι, δεν ένιωθα καλά

     είπαν όλοι Ναβίδ είναι αργά

     
     

     και πρέπει

     κοιμηθείς

     , δεν μπορούσα

     κοιμηθώ

     
     

     άρχισα

     προχωράω από το ένα δωμάτιο στο άλλο Έβλεπα τα

     
     

     έπιπλα

     τα ντουλάπια

     τα φώτα

     ήμουν στην

     
     

     κουζίνα, ζαλίστηκα Μου έβαλαν θερμόμετρο

     έπεσα

     είπαν

     πήγαινα για ύπνο, δεν θα έπεφτα έχω πυρετό Πήρα φάρμακο

     γίνω καλά Τελικά πήγα για ύπνο

     κοιμόμουν είδα ένα πολύ ωραίο όνειρο Είδα την Ούσμα τον Κώστα τον Ασίφ τον Γιάννη τον Αμπντούλ τη Φωτεινή τον Ναζρούλ την Μαρία

     τον Ακράμ Νομίζω

     __________ ήμαστε όλοι μαζί στην πλατεία Τραγουδούσαμε

     
     

     χορεύαμε

     ήταν τα γενέθλια της Φωτεινής

     ξυ-

     
     

     πνήσω κατάλαβα Ήρθε ο Ιρφάν στο δωμάτιο μου

     ήταν όνειρο

     με ξυπνήσει

     ξύπνησα, δεν είχα πυρετό

     δει

     

     είμαι καλά

     
     

     Μου είπε

     Καλημέρα Τι κάνεις Είσαι καλά σήμερα

     του απάντησα

     Ναι Το όνειρό μου με έκανε καλά

     
     

     

     κεφαλαιο 6ο

     ημερεσ / μηνεσ / εποχεσ αριθμοι

     ωρα

     
     

     Το κεφάλαιο αυτό αποτελείται από θεωρία και ασκήσεις σχε- τικές με τη διαίρεση του χρόνου. Από τις επόχες μέχρι και τα λέπτα μαθαίνουμε να διαβάζουμε και να γράφουμε σωστά.

     
     

     1. ΟΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

        
        

        Δευτέρα

        Τρίτη

        Τετάρτη

        Πέμπτη

        Παρασκευή

        Σάββατο

        Κυριακή

        Πίνακας 1. Οι ημέρες της εβδομάδας

        Μαθαίνουμε τις ημέρες της εβδομάδας προφορικά και μετά τις γράφουμε όσες φορές χρει- αστεί.

        
        

        Δευτέρα

        Τρίτη

        Τετάρτη

        Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο

        Κυριακή

        
        

        Άσκηση 2

        
        

        Συμπληρώνουμε τα κενά με τις ημέρες που λείπουν.

        
        

        

        

        Δευτέρα Τετάρτη

        
        

        

        Σάββατο

        
        

        
        

        

        
        

        Άσκηση 3

        
        

        Βάζουμε τις ημέρες στη σωστή σειρά: Τετάρτη, Παρασκευή, Δευτέρα, Πέμπτη, Σάββατο, Τρίτη, Κυριακή

        
        

        
        

        

        
        

        

        
        

        [ προχθές, χθες, σήμερα, αύριο, μεθαύριο ]

        
        

        Με σημείο αναφοράς την ημέρα του μαθήματος, εξηγούμε τι σημαίνουν τα: σήμερα, προχθές, χθες, αύριο, μεθαύριο.

        
        

        
        

        προχθές χθες

        
        

        

        
        

        ήταν πριν

        
        

        

        είναι τώρα

        θα είναι μετά

        Άσκηση 4

        

        

        

        

        αύριο μεθαύριο

        σήμερα

        
        

        Συμπληρώνουμε τις προτάσεις:

        Σήμερα είναι Τρίτη, αύριο θα είναι .

        
        

        Χθες ήταν Πέμπτη, σήμερα είναι .

        
        

        Αύριο θα είναι Κυριακή, σήμερα είναι .

        
        

        Σήμερα είναι Τρίτη, μεθαύριο θα είναι .

        
        

        Αύριο θα είναι Τετάρτη, μεθαύριο θα είναι .

        
        

        Αύριο θα είναι Σάββατο, χθες ήταν .

        
        

        Προχθές ήταν Δευτέρα, σήμερα είναι .

        
        

        Χθες ήταν Τρίτη, μεθαύριο θα είναι .

        
        

        Μεθαύριο θα είναι Πέμπτη, σήμερα είναι .

        
        

        Προχθές ήταν Κυριακή, μεθαύριο θα είναι .

        
        

        !

        Πολλές φορές, όταν θέλουμε να αναφερθούμε στο Σάββατο και την Κυριακή, χρησιμο- ποιούμε τη λέξη «σαββατοκύριακο».

        
        

        Το επόμενο σαββατοκύριακο θα πάμε εκδρομή.

     2. ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ

        
        

        

        Οι εποχές του χρόνου είναι τέσσερις και αποτελούνται από τρεις μήνες η κάθε μία.

        
        

        ΟΙ ΜΗΝΕΣ	ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ
        ( Δεκέμβριος )	Χειμώνας (τον χειμώνα κάνει κρύο και χιονίζει)
        01. Ιανουάριος
        02. Φεβρουάριος
        03. Μάρτιος	Άνοιξη (την άνοιξη ανθίζουν τα λουλούδια)
        04. Απρίλιος
        05. Μάιος
        06. Ιούνιος	Καλοκαίρι (το καλοκαίρι κάνει πολύ ζέστη)
        07. Ιούλιος
        08. Αύγουστος
        09. Σεπτέμβριος	Φθινόπωρο (το φθινόπωρο βρέχει και πέφτουν τα φύλλα από τα δέντρα)
        10. Οκτώβριος
        11. Νοέμβριος
        12. Δεκέμβριος

        Πίνακας 2. Οι μήνες και οι εποχές του χρόνου

        Μαθαίνουμε τους μήνες του χρόνου προφορικά και μετά τους γράφουμε όσες φορές χρειαστεί.

        
        

        Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος

        

        Απρίλιος Μάιος

        

        

        Ιούνιος Ιούλιος

        Αύγουστος

        Σεπτέμβριος

        Οκτώβριος

        Νοέμβριος

        Δεκέμβριος

        
        

        Άσκηση 6

        
        

        Συμπληρώνουμε τα κενά με τους μήνες που λείπουν.

        
        

        

        
        

        Φεβρουάριος Μάρτιος

        

        Αύγουστος

        
        

        
        

        

        
        

        Μάιος

        Νοέμβριος

        
        

        

        Άσκηση 7

        
        

        Βάζουμε τους μήνες στη σωστή σειρά: Μάρτιος, Αύγουστος, Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Απρίλιος, Μάιος, Σεπτέμβριος, Νοέμβριος, Ιούνιος, Φεβρουάριος, Οκτώβριος, Ιούλιος:

        
        

        
        

        

        
        

        

        
        

        

        
        

        Άσκηση 8

        
        

        

        Συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα με τους μήνες και τις εποχές που λείπουν.

        
        

        ΟΙ ΜΗΝΕΣ	ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ
        Δεκέμβριος
        Φεβρουάριος
        	Άνοιξη
        Ιούνιος
        Ιούλιος
        Οκτώβριος

        Γράφουμε δίπλα από κάθε μήνα την εποχή στην οποία ανήκει.

        
        

        

        Απρίλιος

        
        

        

        Φεβρουάριος

        
        

        

        Αύγουστος

        
        

        

        Οκτώβριος

        
        

        

        Ιανουάριος

        
        

        

        Μάιος

        
        

        

        Ιούνιος

        
        

        

        Νοέμβριος

        
        

        

        Ιούλιος

        
        

        Άσκηση 10

        
        

        Γράφουμε δίπλα από κάθε εποχή τους αντίστοιχους μήνες.

        
        

        

        Χειμώνας

        
        

        

        Άνοιξη

        
        

        

        Καλοκαίρι

        
        

        

        Φθινόπωρο

     3. ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

        
        

        1 (ένα)	30 (τριάντα)
        2 (δύο)	40 (σαράντα)
        3 (τρία)	50 (πενήντα)
        4 (τέσσερα)	60 (εξήντα)
        5 (πέντε)	70 (εβδομήντα)
        6 (έξι)	80 (ογδόντα)
        7 (εφτά)	90 (ενενήντα)
        8 (οχτώ)	100 (εκατό)
        9 (εννιά)	200 (διακόσια)
        10 (δέκα)	300 (τριακόσια)
        11 (έντεκα)	400 (τετρακόσια)
        12 (δώδεκα)	500 (πεντακόσια)
        13 (δεκατρία)	600 (εξακόσια)
        14 (δεκατέσσερα)	700 (εφτακόσια)
        15 (δεκαπέντε)	800 (οχτακόσια)
        16 (δεκαέξι)	900 (εννιακόσια)
        17 (δεκαεφτά)	1.000 (χίλια)
        18 (δεκαοχτώ)	2.000 (δύο χιλιάδες)
        19 (δεκαεννιά)	10.000 (δέκα χιλιάδες)
        20 (είκοσι)	20.000 (είκοσι χιλιάδες)
        21 (είκοσι + ένα = εικοσιένα)	100.000 (εκατό χιλιάδες)
        ...	200.000 (διακόσιες χιλιάδες)
        29 (είκοσι +εννιά = εικοσιεννιά)	1.000.000 (ένα εκατομμύριο)

        Πίνακας 3. Οι αριθμοί

        ! Την ημερομηνία την συναντάμε και με αυτή την μορφή:

        

        

        6/12/2012

        
        

        Διαβάζεται:

        έξι Δεκεμβρίου του δύο χιλιάδες δώδεκα

        Τα νούμερα αντιστοιχούν: στη μέρα (6η ημέρα του μήνα), στο μήνα( 12ος - Δεκέμβριος) και στη χρονολογία (2012).

        
        

        Για λόγους συντομίας πολλές φορές γράφεται μόνο ο μήνας και το έτος:

        
        

        12/2012 (Δεκέμβριος του 2012)

        
        

        Άσκηση 11

        
        

        Πώς διαβάζονται οι παρακάτω ημερομηνίες;

        

        07/07/2013

        
        

        

        08/12/1992

        
        

        

        20/03/2000

        
        

        

        30/07/2011

        
        

        

        12/09/1827

        
        

        Άσκηση 12

        
        

        Μετράμε τις κουκίδες σε κάθε πλαίσιο και ύστερα γράφουμε πόσες είναι συνολικά.

        
        

        

        
        

        

        
        

        

        
        

        

        
        

        Άσκηση 13

        
        

        Γράφουμε ολογράφως πόσο κοστίζουν τα διάφορα πράγματα που αγοράζουμε από το μαγαζί, από τον φούρνο, από το περίπτερο, από το καφενείο ή από αλλού.

        
        

        Ένα κιλό κοτόπουλο κοστίζει (4,90)

        ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        Ένα κιλό ντομάτες κοστίζει (0,90)

        λεπτά.

        
        

        (12)

        αυγά κοστίζουν (2,40)

        ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        (5)

        λεπτά.

        κιλά πατάτες κοστίζουν (3,80)

        ευρώ και

        
        

        Ένα πακέτο μακαρόνια κοστίζει (1,12)

        ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        Ένα λίτρο γάλα κοστίζει (1,40)

        ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        Ένα μπουκάλι σαμπουάν κοστίζει (3,70)

        ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        (2)

        __________ πακέτα χαρτοπετσέτες κοστίζουν (1,60)

        __________ ευρώ και

        λεπτά.

        
        

        Για όλα αυτά πλήρωσα (19,82)

        ευρώ και

        λεπτά.

     4. Η ΩΡΑ

  
  

  Για να μάθουμε την ώρα κάνουμε την ερώτηση: Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι πάντα:

  Τι ώρα είναι; Η ώρα είναι

  ή Είναι

  η ώρα.

  
  

  Η λέξη ώρα είναι ουσιαστικό γένους θηλυκού.

  Οταν το ρολόι δείχνει 01:00 σημαίνει ότι η ώρα είναι μία. (προσοχή, να μην μπερδεύεται με το

  «ένα»). Οταν το ρολόι δείχνει 03:00 σημαίνει ότι η ώρα είναι τρεις (προσοχή, να μην μπερδεύε- ται με το «τρία»).

  
  

  Για να μάθουμε, για παράδειγμα, τι ώρα αρχίζει ή τελειώνει κάτι, κάνουμε την ερώτηση:

  Τι ώρα είναι ο αγώνας ;

  Απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι πάντα:

  
  

  Είναι στη μία * .

  ή Είναι στις * .

  
  

  

  * Μόνο όταν αναφερόμαστε στην ώρα 01:00 χρησιμοποιούμε ενικό αριθμό: στη μία. Για κάθε άλλη ώρα χρησιμοποιούμε πληθυντικό: στις δέκα, στις δύο, στις εφτά.

  
  

  ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ
  	12:00	δώδεκα ακριβώς
  	01:00	μία ακριβώς
  	03:00	τρεις ακριβώς

  

  Πίνακας 4. Η ώρα

  
  

  ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ
  	01:15	μία και τέταρτο
  	01:30	μία και μισή
  	01:45	δύο παρά τέταρτο
  	10:15	δέκα και τέταρτο
  	10:30	δέκα και μισή
  	10:45	έντεκα παρά τέταρτο

  

  Πίνακας 4. Η ώρα

  
  

  ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ
  	03:05	τρεις και πέντε
  	03:10	τρείς και δέκα
  	03:20	τρεις και είκοσι
  	03:35	τέσσερις παρά εικοσιπέντε
  	03:40	τέσσερις παρά είκοσι
  	03:50	τέσσερις παρά δέκα

  !

  Η ημέρα έχει 24 ώρες και χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη, το καθένα από τα οποία αποτελείται από 12 ώρες (12+12=24). Οταν λέμε εικοσιτετράωρο εννοούμε μια ολόκληρη ημέρα.

  
  

  Το πρώτο μέρος της ημέρας ξεκινάει από τα μεσάνυχτα (00:00) και τελειώνει το μεσημέρι (12:00). Οι ώρες από τα μεσάνυχτα ως το μεσημέρι ακολουθούντα από το αρχικά π.μ. που σημαίνουν προ μεσημβρίας.

  
  

  Το δεύτερο μέρος της ημέρας ξεκινάει από το μεσημέρι (12:00) και τελειώνει τα μεσάνυ- χτα (00:00)της επόμενης ημέρας. Οι ώρες από το μεσημέρι ως τα μεσάνυχτα ακολου- θούντα από το αρχικά μ.μ. που σημαίνουν μετά μεσημβρίας.

  
  

  π.μ.: (προ μεσημβρίας) από τις δώδεκα το βράδυ μέχρι τις δώδεκα το μεσημέρι.

  
  

  μ.μ.: (μετά μεσημβρίας) από τις δώδεκα το μεσημέρι μέχρι τις δώδεκα το βράδυ.

  
  

  

  03:00 μ.μ.

  
  

  06:00 π.μ.

  

  

  τρεις η ώρα, το μεσημέρι έξι η ώρα, το πρωί

  
  

  Οι ώρες από το μεσημέρι ως τα μεσάνυχτα γράφονται με δυο τρόπους, είτε ως 1,2,3,... μ.μ., είτε ως 13,14,15,... Αυτό για παράδειγμα σημαίνει ότι είτε μετράμε μία ώρα μετά το μεσημέρι ή 13 ώρες (12+1= δώδεκα και μία) μετά τα μεσάνυχτα. Αρα όταν η ώρα είναι

  «μια μ.μ» γράφεται 13:00, δηλαδή είναι το νούμερο 13 αλλά διαβάζουμε μία η ώρα.

  
  

  
  

  

  Συμπληρώνουμε τα κενά όπως στα παραδείγματα:

  
  

  08:00

  
  

  23:15

  

  

  οχτώ ακριβώς π.μ. έντεκα και τέταρτο μ.μ.

  

  09:05

  
  

  

  10:10

  
  

  

  22:10

  
  

  

  04:30

  
  

  

  16:15

  
  

  

  20:20

  
  

  

  

  12:50

  
  

  

  01:05

  
  

  

  14:50

  
  

  

  

  17:25

  
  

  

  03:30

  
  

  

  24:00

  
  

  

  

  21:10

  
  

  

  07:30

  
  

  

  18:20

  Άσκηση 15

  
  

  Βάζουμε στα ρολόγια δείκτες σύμφωνα με την αναγραφόμενη ώρα.

  
  

  

  δύο και δέκα έξι και είκοσι τρεις και πέντε

  
  

  

  οχτώ και εικοσιπέντε εφτά παρά είκοσι έξι παρά εικοσιπέντε

  
  

  

  τέσσερις παρά πέντε πέντε παρά δέκα εννιά παρά είκοσι

  

  Γράφουμε ολογράφως την ώρα που δείχνουν τα ρολόγια.

  
  

  ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ

  

  

  100 | ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο

  

  
  

  ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ

  Γράφουμε δίπλα ολογράφως την ώρα ή τον αριθμό που αναφέρεται μέσα σε παρένθεση.

  
  

  α. Το μάθημα των ελληνικών διαρκεί ( 2 )

  ______________________________ έως τις (13:30)

  .

  
  

  β. Το πρωί ξεκινάω τη δουλεία στις (7:30)

  ώρες, από τις (11:30)

  _______________

  
  

  .

  
  

  γ. Κάθε μέρα ξυπνάω στις (6:30) από την Κυριακή που ξυπνάω στις (10:00)

  , εκτός

  .

  
  

  δ. Το απόγευμα, γύρω στις (18:45) γαίνω βόλτα στο πάρκο.

  
  

  ε. Η ταινία που βλέπω ξεκινάει στις (20:30) και τελειώνει στις (22:00)

  πη-

  
  

  .

  
  

  στ. Δουλεύω (10 )

  _______________ ώρες την ημέρα, από τις (7:30)

  
  

  έως τις (17:30) .

  ζ. - Από τι ώρα μέχρι τι ώρα διαβάζεις για το μάθημα;

  • Διαβάζω από τις (15:20)

    
    

    μέχρι τις

    
    

    (16:50) .

    
    

    η. - Τι ώρα έχεις μάθημα;

  • Έχω μάθημα στις (12:45) .

    
    

    θ. - Τι ώρα κλείνει το super market;

  • Κλείνει στις (20:45)

  • Η ώρα είναι (19:30) πάω!

    
    

    ι. - Τι ώρα πηγαίνουν τους σκύλους βόλτα;

  • Πηγαίνουν βόλτα τους σκύλους στις (8:00) το πρωί και στις (22:00)

  
  

  .

  , προλαβαίνω να

  
  

  το βράδυ .

  
  

  

  κεφαλαιο 7ο

  τα ρηματα

  
  

  Στο κεφάλαια αυτό, μαθαίνουμε την ενεργητική φωνή των ρημάτων στον ενεστώτα χρόνο.

  
  

  1. ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

     
     

     Ρήματα λέγονται οι λέξεις που δείχνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι, παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

     
     

     

     Η Ούζμα διαβάζει. Το σπίτι καίγεται.

     Ο Δημήτρης κοιμάται.

     (Η Ούζμα κάνει κάτι, διαβάζει.) (Το σπίτι παθαίνει κάτι, καίγεται.)

     (Ο Δημήτρης βρίσκεται σε μια κατάσταση.)

     
     

     
     

     ΑΡΝΗΣΗ

     Για να σχηματίσουμε την άρνηση βάζουμε πριν από το ρήμα τη λέξη «δεν».

     
     

     παράδειγμα: Δεν θέλω να πάμε σινεμά, θέλω να πάμε θέατρο!

     
     

     1. ΧΡΟΝΟΙ (ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ)

        
        

        Για να δείξουμε πότε (χρονική στιγμή) συμβαίνει αυτό που λέμε, τα ρήματα σχηματίζουν τύπους, που λέγονται χρόνοι. Για το παρόν (τώρα) χρησιμοποιούμε το χρόνο ενεστώτα.

        
        

     2. ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ω / -ώ (ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ)

        
        

        Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ω ή σε -ώ δείχνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι.

        
        

        
        

        

        εγώ

        παίζω διαβάζω

        τρέχω

        
        

        εγώ

        αγαπώ ρωτώ

        χαιρετώ

  2. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

     1. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -ω

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη σε δύο μέρη, στο θέμα, που είναι το μέρος του ρήματος που παραμένει σταθερό, και στην κατάληξη, που είναι το μέρος του ρή- ματος που αλλάζει για να δηλώσει το πρόσωπο, και προσθέτουμε τις καταλήξεις :

        • ω

        • εις

        • ει

        • ουμε

        • ετε

        • ουν

          
          

          εγώ	παίζω
          εσύ	παίζεις
          αυτός	παίζει
          αυτή	παίζει
          αυτό	παίζει
          εμείς	παίζουμε
          εσείς	παίζετε
          αυτοί	παίζουν
          αυτές	παίζουν
          αυτά	παίζουν

          Πίνακας 1. Η κλίση των ρημάτων σε -ω

          Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των παρακάτω ρημάτων σύμφωνα με το ρήμα «παίζω».

          
          

          εγώ	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          εσύ	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτός	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτή	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτό	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          εμείς	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          εσείς	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτοί	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτές	βλέπ	φτιάχν	τρέχ
          αυτά	βλέπ	φτιάχν	τρέχ

          
          

          Άσκηση 2

          
          

          Συμπληρώνουμε τα κενά στον παρακάτω πίνακα:

          
          

          διαβάζω			πληρώνω	δακρύζω
          		διαβάζω	εγώ πληρών			δακρύζω
          εσύ			εσύ	εσύ
          		διαβάζει		πληρών		δακρύζει
          αυτή				πληρών	αυτή δακρύζ
          αυτό			αυτό	αυτό δακρύζ
          		διαβάζουμε		πληρών	εμείς
          εσείς			εσείς πληρών			δακρύζ
          		διαβάζουν	αυτοί			δακρύζ
          αυτές				πληρών	αυτές
          αυτά			αυτά			δακρύζ

          

     2. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -άω -ώ

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη σε δύο μέρη, στο θέμα, που είναι το μέρος του ρήματος που παραμένει σταθερό, και στην κατάληξη, που είναι το μέρος του ρή- ματος που αλλάζει για να δηλώσει το πρόσωπο, και προσθέτουμε τις καταλήξεις

        
        

        • άω / ώ

        • άς

        • άει / α

        • άμε

        • άτε

        • ούν

          
          

          εγώ	αγαπάω / αγαπώ
          εσύ	αγαπάς
          αυτός	αγαπάει / αγαπά
          αυτή	αγαπάει / αγαπά
          αυτό	αγαπάει / αγαπά
          εμείς	αγαπάμε
          εσείς	αγαπάτε
          αυτοί	αγαπούν
          αυτές	αγαπούν
          αυτά	αγαπούν

          Πίνακας 2. Η κλίση των ρημάτων σε -άω / -ώ

          Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των παρακάτω ρημάτων σύμφωνα με το ρήμα «αγαπάω/ώ».

          
          

          εγώ	ρωτ / ρωτ	ζητ / ζητ	χαιρετ _ / χαιρετ _
          εσύ	ρωτ	ζητ	χαιρετ
          αυτός	ρωτ / ρωτ	ζητ / ζητ	χαιρετ _ / χαιρετ _
          αυτή	ρωτ / ρωτ	ζητ / ζητ	χαιρετ _ / χαιρετ _
          αυτό	ρωτ / ρωτ	ζητ / ζητ	χαιρετ _ / χαιρετ _
          εμείς	ρωτ	ζητ	χαιρετ
          εσείς	ρωτ	ζητ	χαιρετ
          αυτοί	ρωτ	ζητ	χαιρετ
          αυτές	ρωτ	ζητ	χαιρετ
          αυτά	ρωτ	ζητ	χαιρετ

          
          

          Άσκηση 4

          
          

          Συμπληρώνουμε τα κενά στον παρακάτω πίνακα:

          
          

          χτυπάω/ώ	νικάω/ώ	απαντάω/ώ
          εγώ	εγώ	εγώ
          χτυπάς	εσύ νικ		απαντ
          αυτός	αυτός	αυτός
          αυτή	νικ		απαντ
          αυτό	νικ	αυτό
          χτυπάμε	εμείς	εμείς
          εσείς	εσείς νικ	εσείς
          αυτοί	αυτοί	αυτοί απαντ
          αυτές	αυτές	αυτές
          αυτά	νικ	αυτά απαντ

          !

          ΠΡΟΣΟΧΗ:

          Ύπάρχουν κάποια ρήματα που τελειώνουν σε -ώ και παίρνουν τις καταλήξεις:

          • ώ

          • είς

          • εί

          • ούμε

          - είτε

          - ούν

          Κάποια από αυτά είναι:

          μπορώ, ζω, αργώ, κατοικώ, συγκινώ, δημιουργώ, κινώ, θεωρώ, καλώ, αφαιρώ, προ- σπαθώ, ποθώ, αδικώ κ.α.

          
          

          εγώ	μπορώ
          εσύ	μπορείς
          αυτός	μπορεί
          αυτή	μπορεί
          αυτό	μπορεί
          εμείς	μπορούμε
          εσείς	μπορείτε
          αυτοί	μπορούν
          αυτές	μπορούν
          αυτά	μπορούν

          Πίνακας 3. Η κλίση των ρημάτων σε -ώ με διαφορετική κατάληξη στο β’ πληθυντικό

          Να κλιθούν τα ρήματα σύμφωνα με το ρήμα «μπορώ»: ζω, κατοικώ, προσπαθώ, αργώ.

          
          

          εγώ
          εσύ
          αυτός
          αυτή
          αυτό
          εμείς
          εσείς
          αυτοί
          αυτές
          αυτά

     3. ΠΕΡΙΕΡΓΑ ΡΗΜΑΤΑ

  
  

  Μερικά ρήματα κλίνονται με δικό τους τρόπο (λόγω συναίρεσης του θεματικού τους φωνήεντος με το φωνήεν της κατάληξης).

  
  

  εγώ	ακούω	καίω	τρώω
  εσύ	ακούς	καις	τρως
  αυτός	ακούει	καίει	τρώει
  αυτή	ακούει	καίει	τρώει
  αυτό	ακούει	καίει	τρώει
  εμείς	ακούμε	καίμε	τρώμε
  εσείς	ακούτε	καίτε	τρώτε
  αυτοί	ακούνε	καίνε	τρώνε
  αυτές	ακούνε	καίνε	τρώνε
  αυτά	ακούνε	καίνε	τρώνε

  
  

  εγώ	λέω	φυλάω	πάω
  εσύ	λες	φυλάς	πας
  αυτός	λέει	φυλάει	πάει
  αυτή	λέει	φυλάει	πάει
  αυτό	λέει	φυλάει	πάει
  εμείς	λέμε	φυλάμε	πάμε
  εσείς	λέτε	φυλάτε	πάτε
  αυτοί	λένε	φυλάνε	πάνε
  αυτές	λένε	φυλάνε	πάνε
  αυτά	λένε	φυλάνε	πάνε

  Πίνακας 4. Παραδείγματα περίεργων ρημάτων

  
  

  ! Ομοια με το ρήμα «καίω» κλίνονται και τα ρήματα «κλαίω» και «φταίω».

  Βάζουμε το ρήμα που βρίσκεται στην παρένθεση στο σωστό πρόσωπο.

  
  

  Ο Δημήτρης και ο Ασίφ

  (κάνω ) τις ασκήσεις τους.

  
  

  Ο Αλί δεν

  (απαντάω/ώ) στο τηλέφωνο.

  
  

  Ο Βασίλης

  (ψάχνω) την τσάντα του.

  
  

  Η Μάιρα

  (τρώω) το φαγητό της.

  
  

  Εμείς

  (πάω) βόλτα με το ποδήλατο.

  
  

  Ο Ναβίδ

  (νικάω/ώ) στο κρίκετ.

  
  

  Εγώ θαίνω) μαζί Ελληνικά.

  (είμαι) φίλη του Ιρφάν.

  (μα-

  
  

  Η Φωτεινή και εγώ στή.

  Η Γιώτα

  (παίζω) ενα παιχνίδι στον υπολογι- (μιλάω/ώ) στο τηλέφωνο.

  Ο Γιώργος και εγώ

  (κυνηγάω/ώ) την μπάλα.

  
  

  Εσείς

  (φεύγω) σήμερα για μπάνιο.

  
  

  Τα παιδιά

  (παίζω) ποδόσφαιρο στο γήπεδο.

  
  

  Άσκηση 7

  
  

  Βάζουμε το ρήμα που βρίσκεται στην παρένθεση στο σωστό πρόσωπο.

  
  

  Εσύ (δουλεύω) στην Αθήνα.

  Το μωρό

  (κατοικώ) στο Αιγάλεω, αλλά (κλαίω), γιατί

  
  

  (πεινάω/ω).

  Ο Γιάννης

  (μπορώ) να

  (διαβάζω)

  πολλές ώρες χωρίς να

  _______________ (σταματάω/ώ), όταν

  (έχω) εξετάσεις.

  
  

  Εμείς νικών.

  
  

  Τα παιδιά η τηλεόραση δεν

  (μαθαίνω)τα ρήματα τώρα στο μάθημα των ελλη-

  
  

  (ακούω) τον αγώνα από το ραδιοφωνό, γιατί (λειτουργώ).

  
  

  Η μαμά, όταν

  _______________ (είμαι) στο σπίτι στο χωριό

  (φωνάζω) δυνατά για να ο παππούς.

  (ακούω)

  
  

  Εμείς το βράδυ, μόλις

  _______________ (μπαίνω) στο σπίτι

  (ανάβω) τα φώτα για να

  (βλέπω).

  
  

  Εγώ

  _______________ (αγαπάω/ώ) πολύ τους σκύλους και ο Βασίλης

  _______________ (αγαπάω/ώ) τις γάτες. Ούτε εγώ ούτε ο Βασίλης

  (αγαπάω/ώ) τα ποντίκια.

  
  

  Ο Ναβίδ

  (ξέρω) να

  (βάφω) κάγκελα

  και να

  (σοβατίζω) τοίχους, αυτό είναι η δουλειά του.

  
  

  Η Σοφία

  (βάζω) τη ζάχαρη στο βαζάκι.

  
  

  Ο Μάρκος

  _______________ (έχω) ένα σκύλο και τρεις γάτες και

  (μένω) όλοι μαζί.

  
  

  Επειδή το κορίτσι

  _______________ (είμαι) άρρωστο πρέπει να

  (τρώω) φρούτα και να μούς.

  (πίνω) χυ-

  
  

  Τα λουλούδια

  (ανθίζω) την άνοιξη.

  Ξαναγράφουμε την πρόταση σύμφωνα με το πρόσωπο που μας δίνεται.

  Εγώ τρέχω με το ποδήλατο.

  Εσύ .

  
  

  Εμείς διαβάζουμε τα βιβλία.

  Ο Χρήστος .

  
  

  Αυτοί μαθαίνουν ελληνικά.

  Εγώ .

  
  

  Εμείς δεν μένουμε στο Αιγάλεω.

  Αυτές .

  
  

  Η Χρύσα κυνηγάει την μπάλα.

  Αυτός .

  
  

  Τα παιδία παίζουν με την μπάλα.

  Εμείς .

  
  

  Ο Δημήτρης αγοράζει τσιγάρα από το περίπτερο.

  Ο Δημήτρης με τον Γιάννη .

  
  

  Πηγαίνουν στη δουλειά με το λεωφορείο.

  Εσείς .

  
  

  Ο Ναζρούλ ψάχνει για δουλειά.

  Εγώ .

  
  

  Η Χρύσα βάζει το τετράδιο στην τσάντα της.

  Εσύ .

  
  

  Εμείς θέλουμε παγωτό με σοκολάτα.

  Ο Ασίφ .

  Ξαναγράφουμε την πρόταση σύμφωνα με το πρόσωπο που μας δίνεται.

  Εγώ δουλέυω στο Πέραμα.

  Αυτοί .

  
  

  Ο μαθητής μαθαίνει τις ασκήσεις .

  Εσείς .

  
  

  Η Αλίκη γράφει στο τετράδιο .

  Αυτοί .

  
  

  Εγώ πλένω το ποτήρι .

  Εμείς .

  
  

  Εσύ στρώνεις το κρεβάτι .

  Εσείς .

  
  

  Ο Χάλιμ πηγαίνει στη δουλειά .

  Η Χρύσα .

  
  

  Η Δέσποινα απαντάει στο τηλέφωνο.

  Αυτές .

  
  

  Ο Γιάννης παίρνει τηλέφωνο τον Ναζρούλ.

  Εσύ .

  
  

  Ο Ασίφ βάζει ζάχαρη και γάλα στο τσάι.

  Εμείς .

  
  

  Ο Χρήστος ποτίζει τα λουλούδια.

  Η Σταυρούλα .

  Aντικαθιστούμε τις λέξεις στην παρένθεση με τις προσωπικές αντωνυμίες: εγώ, εσύ, αυτός, αυτή, αυτό, εμείς, εσείς, αυτοί, αυτές, αυτά.

  
  

  (το τραπέζι) είναι σπασμένο.

  (εγώ και εσύ) βλέπουμε τον αγώνα στην τηλεόραση.

  (η Μαρία) οδηγεί το αυτοκίνητο.

  (ο Βάσιλης και εσύ) γράφετε τις ασκήσεις στον υπολογιστή.

  (ο μαθητής) δεν μπαίνει στην τάξη.

  (η Χρύσα) κρατάει την τσάντα της.

  (οι μαθητές) δεν μπαίνουν στην τάξη.

  (τα παιδιά) παίζουν ποδοσφαιρο.

  (η Σοφία και η Μαρία) διαβάζουν για το μάθημα.

  (ο Βασίλης και ο Ιρφάν) είναι φίλοι.

  (εγώ,εσύ και ο Χαλίμ) κάνουμε μάθημα.

  
  

  Άσκηση 11

  
  

  Συμπληρώνουμε τα κενά στις προτάσεις με τις προσωπικές αντωνυμίες (εγώ, εσύ, αυτός, αυτή, αυτό, εμείς, εσείς, αυτοί, αυτές, αυτά) σύμφωνα με τον τύπο του ρήματος που ακολουθεί.

  
  

  πηγαίνεις βόλτα στην πλατεία.

  τρώνε το φαΐ τους.

  γράφουμε τις ασκήσεις στον υπολογιστή.

  φτιάχνεις ρύζι για να φάμε.

  δεν θέλω να τραγουδήσω.

  δουλεύετε στο βενζινάδικο μαζί.

  φτιάχνετε ρύζι για να φάτε.

  κόβουν το καρπούζι.

  απαντά στο τηλέφωνο.

  δουλεύει στο βενζινάδικο.

  είμαστε φίλοι.

  κάνει ποδήλατο.

  Διαβάζουμε το κείμενο και απαντάμε στις ερωτήσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ).

  Ο Ιρφάν είναι από το Μπαγκλαντές. Τα μεσημέρια κάνει βόλτες με το ποδήλατο στο Αιγάλεω. Κάθε απόγευμα πίνει τσάι με τους φίλους του και βλέπουν μαζί τηλεόραση. Κάθε Σάββατο κάνει μάθημα ελληνικών με τη Γιώτα και του αρέσει πολύ να δια- βάζει. Του αρέσει στην Ελλάδα τον χειμώνα, αλλά όχι το καλοκαίρι, γιατί κάνει πολύ ζέστη.

  Ο Ιρφάν είναι 23 χρονών και του αρέσει να χορεύει και να τραγουδάει. Το σπίτι του είναι μεγάλο και μένει μαζί με 3 φίλους του. Θέλει να μείνει στην Ελλάδα για πάντα.

  
  

  1. Ο Ιρφάν είναι από το Πακιστάν.

  2. Κάνει βόλτες με το ποδήλατο στο Περιστέρι.

  3. Κάθε απόγευμα πίνει καφέ.

  4. Κάθε Κυριακή κάνει μάθημα ελληνικών.

  5. Του αρέσει πολύ να διαβάζει.

  6. Του αρέσει στην Ελλάδα τον χειμώνα.

  7. Το σπίτι του είναι μικρό.

  8. Μένει μαζί με έξι φίλους του.

  9. Θέλει να μείνει στην Ελλάδα για δύο χρόνια.

  
  

  Άσκηση 13

  
  

  Διαβάζουμε το κείμενο και υπογραμμίζουμε τα ρήματα.

  Το πρωί ξυπνάω στις 6:30. Φεύγω από το σπίτι στις 7:00 και περιμένω το λεωφο- ρείο στη στάση. Στις 8:00 φτάνω στη δουλειά μου που είναι στον Βοτανικό. Δουλεύω 8 ώρες και σχολάω στις 16:00. Γυρνάω σπίτι με το λεωφορείο πάλι. Όταν είμαι στο σπίτι μαγειρεύω και τρώω με τους φίλους μου. Το απόγευμα ψωνίζω στο σούπερ μάρκετ, πλένω τα ρούχα μου και βλέπω τηλεόραση. Το βράδυ συνήθως βλέπω τους φίλους μου και πη- γαίνω βόλτες.

  Στο κείμενο της προηγούμενης άσκησης περιγράφεται τι κάνω εγώ κατά τη διάρκεια μίας ημέ- ρας. Ξαναγράφουμε το κείμενο περιγράφοντας τι κάνει ο Ασίφ.

  
  

  Ο Ασίφ το πρωί ξυπνάει στις 6:30.

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  Άσκηση 15

  
  

  Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των ρημάτων στο παρακάτω κείμενο.

  
  

  Ο Σουέμπ

  (πάω) για δουλειά κάθε μέρα.

  (μένω) στο Αιγάλεω

  και

  (φτιάχνω) έπιπλα για τους φίλους του. Κάθε μέρα αυτός και οι φίλοι του

  (τρώω) μαζί. Κάθε απόγευμα

  (περπατώ) και

  (κάνω) βόλτες

  στη γειτονιά τους. Το βράδυ

  (βλέπω) ταινίες.

  Ο Σουέμπ είναι φίλος δικός μου και του Αμντούλ και εμείς

  (μένω) στο

  Αιγάλεω. Δεν _______ (μένω) μαζί, αλλά _______ (κάνω) πολλά πράγματα μαζί.

  _______ (πηγαίνω) στη δουλεία μαζί και

  _______ (διαβάζω)ελληνικά. Ο Σουέμπ

  _______ (ακούω) μόνο πακιστανική μουσική, ενώ εγώ και ο Αμπντούλ (ακούω) και ελληνική μουσική.

  _______

  Ο Σουέμπ κάθε μέρα

  (παρακαλώ) τον Αμπντούλ και εμένα να

  (πάω) για κρίκετ, αλλά του Αμπντούλ δεν του _______ (αρέσω) καθόλου. Κάποιες

  φορές

  ( πηγαίνω) εγώ μαζί του και

  (παίζω) μαζί.

  Με βάση το κείμενο της προηγούμενης άσκησης, σημειώνουμε σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) δίπλα από κάθε πρόταση.

  
  

  1. Ο Σουέμπ μένει στο Αιγάλεω.

  2. Ο Αμπντούλ φτιάχνει έπιπλα.

  3. Ο Αμπντούλ μένει στο Περιστέρι.

  4. Ο Σουέμπ και ο Αμπντούλ μένουν μαζί.

  5. Κάθε απόγευμα ο Σουέμπ και οι φίλοι του παίζουν κρίκετ.

  6. Το βράδυ ο Σουέμπ και οι φίλοι του βλέπουν ταινίες.

  7. Ο Αμπντούλ ακούει πακιστανική και ελληνική μουσική.

  8. Ο Σουέμπ ακούει ελληνική μουσική.

  9. Ο Αμπντούλ παίζει κρίκετ.

  10. Ο Σουέμπ παίζει κρίκετ.

  
  

  

  κεφαλαιο 8ο

  τα αρθρα τα γενη

  και η κλιση των ουσιαστικων

  
  

  Στο κεφάλαιο αυτό μαθαίνουμε τα άρθρα και τα γένη των ου- σιαστικών, καθώς και το πώς αυτά κλίνονται.

  
  

  1. ΤΑ ΑΡΘΡΑ: ΟΡΙΣΤΙΚΟ - ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ

     
     

     Μπροστά από τα ουσιαστικά μπαίνει μια μικρή λέξη, που ονομάζεται άρθρο. Η ελληνική γλώσσα έχει δύο άρθρα:

     το οριστικό: ο, η, το

     
     

     και το αόριστο: ένας, μία, ένα

     
     

     1. ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

        
        

        Το οριστικό άρθρο το χρησιμοποιούμε, όταν μιλάμε για συγκεκριμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.

        
        

        

        Η Δέσποινα διαβάζει.

        Ο Ασίφ μαθαίνει ελληνικά.

        Το μωρό κλαίει.

        
        

        

        Κλίνεται ως εξής:

        
        

        	ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
        	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
        Ονομαστική	o	η	το	οι	οι	τα
        Γενική	του	της	του	των	των	των
        Αιτιατική	το(ν)	τη(ν)	το	τους	τους	τα

        Πίνακας 1. Η κλίση του οριστικού άρθρου

        !

        Το άρθρο δεν έχει κλητική. Οταν θέλουμε να καλέσουμε ή να φωνάξουμε κάποιον, δε βάζουμε άρθρο.

        
        

        

        Χρήστο, δώσε μου το μολύβι. Γιώτα, σε θέλουν στο τηλέφωνο. Ναβίδ, πάλι δεν διάβασες!

        
        

     2. ΤΟ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ

        
        

        

        Το αόριστο άρθρο το χρησιμοποιούμε, όταν μιλάμε γενικά, αόριστα για κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.

        
        

        Ήρθε ένας καινούργιος μαθητής. (κάποιος μαθητής, δεν τον ονομάζω) Είδα μια ωραία κοπέλα. (κάποια κοπέλα, δεν την γνωρίζω) Ένα παιδί κάνει ποδήλατο. (κάποιο παιδί, δεν το γνωρίζω )

        
        

        

        Κλίνεται ως εξής:

        
        

        	ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
        	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
        Ονομαστική	ένας	μία (μια)	ένα
        Γενική	ενός	μίας (μιας)	ενός
        Αιτιατική	ένα(ν)	μία (μια)	ένα

        Πίνακας 1. Η κλίση του οριστικού άρθρου

        
        

        !

        Το αόριστο άρθρο δεν έχει πληθυντικό αριθμό. Οταν μιλάμε για πολλά αόριστα πραγ- μάτα, δε βάζουμε άρθρο.

        
        

        

        Μαθητές κάνουν διάλειμμα. (κάποιοι γενικά μαθητές, δεν τους γνωρίζω) Μαμάδες περιμένουν έξω απ’το σχολείο. (κάποιες γενικά μαμάδες) Παιδιά παίζουν στην πλατεία. (κάποια παιδιά)

        
        

        Σε αυτό το σημείο προτείνεται να περιοριστεί η εκμάθηση των άρθρων στην ονομαστική ενικού και πλη- θυντικού και να δοθεί έμφαση στη διάκριση μεταξύ οριστικού (συγκεκριμένο) και αόριστου (μη συγκεκρι- μένο). Η κλίση των άρθρων και η χρησιμότητά της δύσκολα γίνονται κατανοητές σε αυτό το σημείο. Όσον αφορά τα γένη, συνεχίζουμε να συνυφαίνουμε το θηλυκό με τη γυναίκα, το αρσενικό με τον άντρα και το ουδέτερο με το πράγμα. Η διάκριση τους επιτυγχάνεται κατά την εκμάθηση των ουσιαστικών στη συνέχεια. Η κλίση των άρθρων προτείνεται να συνδυαστεί με αυτή των ουσιαστικών πολύ αργότερα.

        Άσκηση 1

        
        

        Βάζουμε στην αντίστοιχη στήλη την κάθε μία από τις παρακάτω φράσεις ανάλογα με το άρθρο της λέξης.

        
        

        ένα μολύβι, ο άνθρωπος, το πιάτο, η μαμά, ένα παγωτό, ο καιρός, μία κότα, το ψυγείο, ένα παιδί, μια γυναίκα, ένας θάμνος, η γιαγιά, ο ουρανός, μία γραμμή, η μπλούζα, το κεφάλι, μια τσάντα, ο καφές, η ζάχαρη, ένας υπολογιστής, η χαρά, το πιρούνι, η φίλη, το βιβλίο, ένα κλειδί, ένα παράθυρο, ένας εργάτης, ο παππούς, μία πλατεία, ένα βιβλίο, το τραγούδι

        
        

        
        

        αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο

        
        

        Βάζουμε στην αντίστοιχη στήλη την κάθε μία από τις παραπάνω φράσεις ανάλογα με το άρθρο της λέξης.

        
        

        αόριστο άρθρο	οριστικό άρθρο

  2. ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

     
     

     

     Ουσιαστικά λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν (δείχνουν) πρόσωπα, ζώα, πράγματα, πράξη, κατάσταση, ιδιότητα.

     
     

     Πρόσωπα: Φωτεινή, μαθητής, παιδί, Χάλιμ

     Ζώα: γάτα, σκύλος, ποντίκι Πράγματα: μολύβι, πίνακας, τσάντα Πράξη: δουλειά, μάθημα, τρέξιμο Κατάσταση: ευτυχία, ησυχία, άγχος

     Ιδιότητα: εξυπνάδα, ομορφιά, γρηγοράδα

     
     

     ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ (αρσενικό - θηλυκό - ουδέτερο)

     
     

     Αρσενικά είναι όσα παίρνουν τα άρθρα ο /ένας : ο μαθητής, ο σκύλος, ο πίνακας Θηλυκά είναι όσα παίρνουν τα άρθρα η /μια : η Φωτεινή, η ζάχαρη, η δουλειά Ουδέτερα είναι όσα παίρνουν τα άρθρα το /ένα : το παιδί, το μάθημα,το άγχος

     !

     Ξεχωρίζουμε τα γένη και από την κατάληξη (απ’ το πώς τελειώνει το ουσιαστικό). Αρσενικά: ο σκύλος, ο μαθητής, ο πίνακας, ο καφές, ο παππούς

     Θηλυκά: η γάτα, η Φωτεινή, η αλεπού

     
     

     Ουδέτερα: το μολύβι, το μωρό, το μέρος, το κρέας, το όνομα, το δέσιμο

     
     

     
     

     

     Τα γένη των ουσιστικών παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία, γιατί στις αραβόφωνες τουλάχιστον γλώσσες ορίζονται από το άρθρο μόνο και όχι απ’την κατάληξη. Είναι σημαντικό, συνεπώς, να εξηγήσουμε ότι ένα πράγμα μπορεί να είναι είτε αρσενικό είτε θηλυκό είτε ουδέτερο.

     παράδειγμα

     η Σοφία θηλυκό

     η τσάντα θηλυκό

     
     

     • Κώστας αρσενικό

     • πίνακας αρσενικό

     
     

     το παιδί ουδέτερο

     το αγόρι ουδέτερο

     1. ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

        
        

        Παίρνουν τα άρθρα ο /ένας και τελειώνουν σε:

        
        

        ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
        - ός	- οι
        ουρανός	ουρανοί
        - ος	- οι
        δρόμος	δρόμοι
        - ής	- ές
        μαθητής	μαθητές
        - ης	- ες
        εργάτης	εργάτες
        - ης	- ηδες
        μανάβης	μανάβηδες
        - ας	- ες
        αγώνας	αγώνες
        - ές	- έδες
        καφές (καναπές, πανσές, τενεκές, μιναρές)	καφέδες
        - ούς	- ούδες
        παππούς (Ιησούς και νους: χωρίς πληθυντικό αριθμό)	παππούδες
        - άς	- άδες
        κιμάς (καυγάς, παπάς, μαρμαράς, ψαράς, μπαμπάς)	κιμάδες

        Πίνακας 2. Οι καταλήξεις των αρσενικών ουσιαστικών

        Ύπογραμμίζουμε τα αρσενικά ουσιαστικά στις παρακάτω λέξεις.

        
        

        αναπτήρας, παιδί, μητέρα, τετράδιο, λογαριασμός, ρολόι, σκούπα, τασάκι, ουρανός, αγόρι, σύννεφο, ήλιος, φεγγάρι, αγόρι, αστέρι, κοπέλα, εργάτης, κορίτσι, νερό, ουρανός, γάλα, μωρό, θεατής, ποδήλατο, χαρτί, άνθρωπος, βιβλίο, κλειδί, άντρας, μπλούζα, ψωμί, γάλα, καφές, ζάχαρη, σπίτι, πόρτα, υπολογιστής, πιρούνι, τηλεόραση

        
        

        Άσκηση 3

        
        

        Μετατρέπουμε τα παρακάτω αρσενικά ουσιαστικά από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό.

        
        

        o ιδρώτας ο άντρας ο καναπές ο παππούς ο κιμάς ο φίλος ο γιατρός ο μαρμαράς ο άγγελος ο καφές ο νικητής ο πάγκος ο υπολογιστής ο πατέρας ο χειμώνας ο ψαράς ο μανάβης ο σκύλος

        o εργάτης ο τραγουδιστής

        o καυγάς ο ουρανός ο δρόμος ο αγώνας ο φύλακας ο αδερφός ο ναύτης ο δάσκαλος ο μαθητής ο μπαμπάς ο μουσικός ο γάτος ο κάκτος ο καθηγητής ο μαρμαράς ο οικοδόμος

     2. ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

        
        

        Παίρνουν τα άρθρα η /μία και τελειώνουν σε:

        
        

        ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
        - ά	- ές
        δουλειά	δουλειές
        - α	- ες
        πλατεία	πλατείες
        - ά	- άδες
        γιαγιά (μαμά, κυρά)	γιαγιάδες
        - ή	- ές
        γραμμή	γραμμές
        - η	- ες
        ζάχαρη	ζάχαρες
        - η	- εις
        δύναμη (γνώση, θέση, σκέψη, κρίση, λέξη, λύση, πίστη, πόλη, πράξη, στάση, φράση)	δυνάμεις
        - ος	- οι
        έξοδος (είσοδος, λεωφόρος, διάμετρος)	έξοδοι
        - ού	- ούδες
        αλεπού (μαϊμού)	αλεπούδες
        - ω, -ώ	κύρια ονόματα γυναικών χωρίς πληθυντικό αριθμό
        Αργυρώ (Φρόσω, Βαγγελιώ κ.λ.π.)	-

        Πίνακας 3. Οι καταλήξεις των θηλυκών ουσιαστικών

        Ύπογραμμίζουμε τα θηλυκά ουσιαστικά στις παρακάτω λέξεις.

        
        

        δέντρο, αγάπη, λουλούδι, μέλισσα, σπίτι, πολυκατοικία, γιορτή, κήπος, πάρκο, πόλη, καπέλο, δύναμη, πίνακας, εκδρομή, τσάντα, δρόμος, πλατεία, αλεπού, εργάτης, τράπεζα, γιατρός, γάτα, βενζινάδικο, γραμμή, έξοδος, γιαγιά, τσιγάρο, δουλειά, καραμέλα, πάγ- κος, ζάχαρη, τσίχλα, πορτοκάλι, λεμόνι, μήλο, αυτοκίνητο, μηχανή, ήλιος, ομπρέλα

        
        

        Άσκηση 5

        
        

        Μετατρέπουμε τα παρακάτω θηλυκά ουσιαστικά από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό.

        
        

        η ταράτσα η σκούπα η πιπεριά η κάρτα η τηλεόραση η βιβλιοθήκη

        η γόμα η μύγα η γιαγιά η κοπέλα η μπλούζα η κόρη η απόδειξη

        η μέρα η ασπιρίνη

        η φέτα η αδερφή η βενζίνη η πόλη η γυναίκα η έξοδος

        η αλεπού η μαμά η τιμή η φούστα η πετσέτα η σελίδα η αποθήκη η στάση η τομάτα η λεμονιά η οθόνη η οροφή η ξαδέρφη η σκάλα η φίλη η μητέρα

        η ζωή η στιγμή η ζάχαρη η φωνή η καρέκλα

     3. ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

        
        

        Παίρνουν τα άρθρα το /ένα και τελειώνουν σε:

        
        

        ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
        - ό	- ά
        μωρό	μωρά
        - ο	- α
        βιβλίο	βιβλία
        - ί	- ιά
        παιδί	παιδιά
        - ι	- ια
        τραγούδι	τραγούδια
        - ος	- η
        μέρος (δάσος, βάρος, λάθος, κράτος)	μέρη
        - ας	- ατα
        κρέας (τέρας)	κρέατα
        - μα	- ματα
        βήμα (όνομα, σώμα, δέρμα, χρήμα, διάλειμμα)	βήματα
        - σιμο	- σίματα
        δέσιμο	δεσίματα
        - ξιμο	- ξίματα
        τρέξιμο	τρεξίματα
        - ψιμο	- ψίματα
        γράψιμο	γραψίματα
        - ώς, - ως	- ώτα
        φως (καθεστώς)	φώτα
        - ός	- ότα
        γεγονός	γεγονότα

        Πίνακας 4. Οι καταλήξεις των ουδέτερων ουσιαστικών

        Ύπογραμμίζουμε τα ουδέτερα ουσιαστικά στις παρακάτω λέξεις.

        
        

        βιβλίο, μπλούζα, ψωμί, γάλα, καφές, ζάχαρη, σπίτι, πόρτα, παράθυρο, καρέκλα, τραπέζι, μωρό, φίλη, τραγούδι, αγάπη, βήμα, δάσος, κορυφή, πιάτο, μουσική, πιρούνι, κουτάλι, ποτήρι, τηλεόραση, καρδιά, βουνό, πρόσωπο, ουρανός, δρόμος, κύμα, παππούς, νίκη, τραγούδι

        
        

        Άσκηση 7

        
        

        Μετατρέπουμε τα παρακάτω ουδέτερα ουσιαστικά από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό.

        
        

        το παιδί το ποδήλατο

        το γάλα το λουλούδι το μολύβι το κτίριο το ποτό το τασάκι το τραπέζι το κρεβάτι το ψωμί το χαρτί το γραφείο το λάθος το τρένο το πιρούνι το κάθισμα το κάγκελο το σπίτι το δάσος το τηλέφωνο

        το μωρό το λιμάνι το καρφί το κουνούπι

        το φως το σπίτι το μέρος το νερό το τρέξιμο το παγωτό το μπουκάλι το τσιγάρο το βιβλίο το όνομα το αυγό το γεγονός το ποτήρι το καράβι το νησί το αστέρι το χρήμα

        Άσκηση 8

        
        

        Βάζουμε μπροστά από τα ουσιαστικά τα οριστικά άρθρα (ο, η, το) που ταιριάζουν, ανάλογα με το γένος τους.

        
        

        	αγώνας		ελπίδα
        	ζάχαρη		παιδιά
        	γιαγιάδες		άντρες
        	φύλακες		κύματα
        	όνομα		χειμώνες
        	δρόμος		άγγελοι
        	αδερφές		πρόσωπα
        	κρέας		παπούτσι
        	ναύτης		μαθητής
        	μωρό		αλεπού
        	γιατροί		πατέρας
        	μέρος		πλατεία
        	τραγούδι		γυναίκες
        	ταυτότητα		τραπέζι
        	παππούς		δάσκαλος
        	δάσος		καρέκλα

        
        

        Άσκηση 9

        
        

        Συμπληρώνουμε τα κενά με τα οριστικά άρθρα (ο, η, το), ανάλογα με το γένος τους.

        
        

        Η Γιώτα είναι

        καλύτερή μου φίλη.

        παιδί κάνει ποδήλατο.

        Ασίφ και

        Ιρφάν είναι

        φίλοι του Ναβίδ.

        μαθητής διαβάζει.

        τοίχος είναι κόκκινος.

        παιδιά στην πλατεία παίζουν με τη Μάιρα.

        Μαγείρεψες

        ρύζι;

        Μανώλης είναι στεναχωρημένος.

        κοπέλες τραγουδούν.

        τηλεόραση χάλασε.

        καιρός δεν είναι πολύ καλός, μάλλον θα βρέξει.

        μωρό κλαίει, πονάει

        κοιλιά του.

        Μου δίνεις

        βιβλίο μου;

        φίλοι μου πάνε βόλτα στην Αθήνα.

        
        

        Άσκηση 10

        
        

        Συμπληρώνουμε τα κενά με τα αόριστα άρθρα (ένας, μία, ένα), ανάλογα με το γένος τους.

        
        

        άντρας ψάχνει τα κλειδιά του και δεν μπορεί να μπει στο αμάξι του.

        μαθητής δεν ήρθε σήμερα στο μάθημα.

        Πέρασε Φωνάζει

        όμορφη κοπέλα. παιδί στην πλατεία.

        αμάξι τράκαρε στην Ιερά Οδό.

        Σε πήρε τηλέφωνο

        φίλος σου.

        Είναι

        γάτα στο μπαλκόνι σου.

        εργάτης χτύπησε σήμερα στην οικοδομή.

        ξάδερφός μου έφυγε για την Αίγυπτο.

        μαθητής γράφει στον πίνακα.

        Μου δίνεις

        μολύβι;

        Ακούγεται φασαρία από

        σπίτι.

  3. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

     
     

     Κλίση είναι ο τρόπος με τον οποίο σχηματίζονται οι πτώσεις ενός ουσιαστικού.

     
     

     

     ! Σε αυτό το σημείο, επιστρέφουμε στην κλίση του άρθρου στην αρχή του κεφαλαίου.

     
     

     1. ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ

        
        

        Τα ουσιαστικά και τα άρθρα σχηματίζουν τύπους, που λέγονται πτώσεις. Οι πτώσεις είναι τέσ- σερις: η ονομαστική, η γενική, η αιτιατική και η κλητική.

        
        

        

        1. Ονομαστική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε απαντώντας στην ερώτηση “ποιος;” ή “τι;”.

           
           

           Ποιος έρχεται; Ο Γιάννης.

           Τι έρχεται στο λιμάνι; Το καράβι.

           
           

           

        2. Γενική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε απαντώντας στην ερώτηση “ποιανού;”.

           
           

           Ποιανού είναι το βιβλίο; Του Γιάννη.

           Ποιανού είναι η ζακέτα; Της Άννας.

           
           

           

        3. Αιτιατική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε απαντώντας στην ερώτηση “ποιον;” ή “τι;”.

           
           

           Ποιον να φωνάξω; Τη Χριστίνα.

           Με ποιον μιλάς στο τηλέφωνο; Με το φίλο μου.

           Τι περιμένεις στο λιμάνι; Το καράβι. Με τι παίζει ο Σέρι; Με το παιχνίδι του.

           
           

           

        4. Κλητική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε, όταν καλουμε ή φωνάζουμε κάποιον.

        
        

        Γιάννη, έλα εδώ. Καλημέρα, φίλε!

     2. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΣΕΝΙΚΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

  
  

  Τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ος /-οι ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονί- ζονται κλίνονται ως εξής:

  
  

  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	o ουρανός	o δρόμος	o άνεμος
  	ΓΕΝΙΚΗ	του ουρανού	του δρόμου	του ανέμου
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τον ουρανό	τον δρόμο	τον άνεμο
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	ουρανέ	δρόμε	άνεμε
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι ουρανοί	οι δρόμοι	οι άνεμοι
  	ΓΕΝΙΚΗ	των ουρανών	των δρόμων	των ανέμων
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τους ουρανούς	τους δρόμους	τους άνεμους
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	ουρανοί	δρόμοι	άνεμοι
  ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		αδερφός γιος λαός	ήλιος ύπνος γέρος	δάσκαλος κάτοικος κίνδυνος

  
  

  

  Τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ας /-ες ή -άδες ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζονται κλίνονται ως εξής:

  
  

  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	o αγώνας	o γείτονας	o άντρας	o μπαμπάς
  	ΓΕΝΙΚΗ	του αγώνα	του γείτονα	του άντρα	του μπαμπά
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τον αγώνα	τον γείτονα	τον άντρα	τον μπαμπά
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	αγώνα	γείτονα	άντρα	μπαμπά
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	οι αγώνες	οι γείτονες	οι άντρες	οι μπαμπάδες
  	ΓΕΝΙΚΗ	των αγώνων	των γειτόνων	των αντρών	των μπαμπάδων
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τους αγώνες	τους γείτονες	τους άντρες	τους μπαμπάδες
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	αγώνες	γείτονες	άντρες	μπαμπάδες
  ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		χειμώνας πατέρας σωλήνας	πίνακας πρόσφυγας	μήνας επαγγελματίας	κιμάς καυγάς ψαράς

  

  !

  Οπως φαίνεται και στην τρίτη στήλη του πίνακα, τα αρσενικά ουσιαστικά σε -ας, που έχουν δύο συλλαβές, και αυτά που τελειώνουν σε -ίας τονίζονται στη γενική πληθυντικού στη λήγουσα.

  Τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ης /-ες ή -ήδες ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζονται κλίνονται ως εξής:

  
  

  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	o εργάτης	o μαθητής	o μανάβης
  	ΓΕΝΙΚΗ	του εργάτη	του μαθητή	του μανάβη
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τον εργάτη	τον μαθητή	τον μανάβη
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	εργάτη	μαθητή	μανάβη
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι εργάτες	οι μαθητές	οι μανάβηδες
  	ΓΕΝΙΚΗ	των εργατών	των μαθητών	των μανάβηδων
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τους εργάτες	τους μαθητές	τους μανάβηδες
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	εργάτες	μαθητές	μανάβηδες
  ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		επιβάτης ναύτης	πολεμιστής νικητής	βαρκάρης καφετζής παπουτσής

  
  

  

  

  Τέλος, τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ες /-έδες και σε -ούς /-ούδες κλίνονται ως εξής:

  
  

  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	o καφές	o παππούς
  	ΓΕΝΙΚΗ	του καφέ	του παππού
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τον καφέ	τον παππού
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	καφέ	παππού
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι καφέδες	οι παππούδες
  	ΓΕΝΙΚΗ	των καφέδων	των παππούδων
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τους καφέδες	τους παππούδες
  	ΚΛΗΤΙΚΗ	καφέδες	παππούδες
  ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		καναπές πανσές μιναρές	Ιησούς & νους: χωρίς πληθυντικό

  Συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά που δίνονται.

  
  

  		αδερφός	ήλιος	κάτοικος
  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  		κανόνας	πρόσφυγας	μήνας
  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  		ψαράς	επιβάτης	νικητής
  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ

  
  

  		βαρκάρης	καναπές	παππούς
  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ
  ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
  	ΓΕΝΙΚΗ
  	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ΚΛΗΤΙΚΗ

  
  

  Άσκηση 12

  
  

  Βάζουμε το οριστικό άρθρο (ο, η, το) πριν από το ουσιαστικό και μετά μετατρέπουμε τις φράσεις σε γενική και αιτιατική πτώση.

  
  

  ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ		ΓΕΝΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	ουρανός
  	φοιτητής
  	αναπτήρας
  	κηπουρός
  	ενοικιαστής
  	πάγκος
  	πατέρας
  	διαβάτης
  	κινητήρας
  	ξενώνας
  	κιμάς
  	υπολογιστής
  	φάκελος
  	ήχος
  	θόρυβος
  	οδηγός
  	καφές

  Συμπληρώνουμε ποια πτώση χρησιμοποιούμε κάθε φορά και απαντάμε στις ερωτήσεις:

  
  

  1. Ο εργάτης πάει το πρωί στο εργοστάσιο. Ποιος πάει το πρωί στο εργοστάσιο;

     
     

     Το πρόσωπο του εργάτη φαίνεται πολύ κουρασμένο το μεσημέρι. Ποιανού το πρόσωπο φαίνεται πολύ κουρασμένο το μεσημέρι;

     
     

     Η δουλειά κουράζει πολύ τον εργάτη. Ποιον κουράζει πολύ η δουλειά;

     
     

     Οι εργάτες κάνουν απεργία. Ποιοι κάνουν απεργία;

     
     

     Τα πρόσωπα των εργατών είναι πολύ στεναχωρημένα. Ποιανών τα πρόσωπα είναι πολύ στεναχωρημένα;

     
     

     Η δουλειά κουράζει πολύ τους εργάτες και παίρνουν λίγα λεφτά. Ποιους κουράζει η δουλειά;

     
     

  2. Αυτό το γνωρίζει καλύτερα o γιατρός. Ποιος το γνωρίζει καλύτερα;

  
  

  Αυτή είναι η ρόμπα του γιατρού. Ποιανού είναι η ρόμπα;

  
  

  Περιμένετε, να φωνάξω τον γιατρό. Ποιον να φωνάξω;

  
  

  Γιατρέ, είναι καλά ο γιος μου;

  
  

  Οι γιατροί δουλεύουν στο νοσοκομείο. Ποιοι δουλεύουν στο νοσοκομείο;

  
  

  Οι πελάτες των γιατρών λέγονται ασθενείς. Ποιανών οι πελάτες λέγονται ασθενείς;

  
  

  Οι ασθενείς εμπιστεύονται τους γιατρούς. Ποιους εμπιστεύονται οι ασθενείς;

  1. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΘΗΛΥΚΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

     
     

     Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -άς /-ές κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	η καρδιά
     	ΓΕΝΙΚΗ	της καρδιάς
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	την καρδιά
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	καρδιά
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι καρδιές
     	ΓΕΝΙΚΗ	των καρδιών
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τις καρδιές
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	καρδιές
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		δουλειά φωλιά ματιά

     
     

     

     

     Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -α /-ες χωρίζονται σε αυτά που στη γενική πληθυντι- κού τονίζονται στην τελευταία συλλαβή και σε αυτά που στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην προτελευταία συλλαβή (λήγουσα) και κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	η ώρα	η θάλασσα	η ελπίδα	η ταυτότητα
     	ΓΕΝΙΚΗ	της ώρα	της θάλασσας	της ελπίδας	της ταυτότητας
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	την ώρα	τη θάλασσα	την ελπίδα	την ταυτότητα
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	ώρα	θάλασσα	ελπίδα	ταυτότητα
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	οι ώρες	οι θάλασσες	οι ελπίδες	οι ταυτότητες
     	ΓΕΝΙΚΗ	των ωρών	των θαλασσών	των ελπίδων	των ταυτοτήτων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τις ώρες	τις θάλασσες	τις ελπίδες	τις ταυτότητες
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	ώρες	θάλασσες	ελπίδες	ταυτότητες
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		χώρα, πλατεία, γυναίκα	μέλισσα μαθήτρια αίθουσα	εφημερίδα σειρήνα ασπίδα	ταχύτητα ικανότητα σήραγγα

     Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ά /-άδες κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	η γιαγιά
     	ΓΕΝΙΚΗ	της γιαγιάς
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τη γιαγιά
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	γιαγιά
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι γιαγιάδες
     	ΓΕΝΙΚΗ	των γιαγιάδων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τις γιαγιάδες
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	γιαγιάδες
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		μαμά κυρά

     
     

     

     

     Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -η /-ες και -η /-εις ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζονται κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	η γραμμή	η ανάγκη	η ζάχαρη	η δύναμη
     	ΓΕΝΙΚΗ	της γραμμής	της ανάγκης	της ζάχαρης	της δύναμης
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τη γραμμή	την ανάγκη	τη ζάχαρη	τη δύναμη
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	γραμμή	ανάγκη	ζάχαρη	δύναμη
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	οι γραμμές	οι ανάγκες	-	οι δυνάμεις
     	ΓΕΝΙΚΗ	των γραμμών	των αναγκών	-	των δυνάμεων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τις γραμμές	τις ανάγκες	-	τις δυνάμεις
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	γραμμές	ανάγκες	-	δυνάμεις
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		αδερφή ψυχή βροντή	ζέστη αγάπη φήμη	κούραση άνοιξη γέμιση	γνώση θέση πόλη

     Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ος /-οι, σε -ου /-ούδες, καθώς και τα κύρια ονόματα γυναικών σε -ω, -ώ (χωρίς πληθυντικό) κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	η έξοδος	η αλεπού	η Αργυρώ
     	ΓΕΝΙΚΗ	της εξόδου	της αλεπούς	της Αργυρώς
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	την έξοδο	την αλεπού	την Αργυρώ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	έξοδο	αλεπού	Αργυρώ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	οι έξοδοι	οι αλεπούδες	-
     	ΓΕΝΙΚΗ	των εξόδων	των αλεπούδων	-
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τις εξόδους	τις αλεπούδες	-
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	έξοδοι	αλεπούδες	-
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		είσοδος λεωφόρος οδός	μαϊμού	Φρόσω Βαγγελιώ Ερατώ

     
     

     

     Άσκηση 14

     
     

     Συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά που δίνονται.

     
     

     
     

     		φωλιά	γλώσσα	αίθουσα
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ

     
     

     		εφημερίδα	ταχύτητα	μαμά
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     		ψυχή	ζέστη	κούραση
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ			-
     	ΓΕΝΙΚΗ			-
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ			-
     	ΚΛΗΤΙΚΗ			-
     		γνώση	είσοδος	μαϊμού
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     		Βαγγελιώ
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ

     Άσκηση 15

     
     

     Βάζουμε το οριστικό άρθρο (ο, η, το) πριν από το ουσιαστικό και μετά μετατρέπουμε τις φράσεις σε γενική και αιτιατική πτώση.

     
     

     ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ		ΓΕΝΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	έξοδος
     	γιαγιά
     	πόλη
     	είσοδος
     	γειτονιά
     	δουλειά
     	δύναμη
     	πράξη
     	καρέκλα
     	τσάντα
     	μαϊμού
     	αλεπού
     	μαμά
     	συνταγή
     	κότα
     	ζάχαρη
     	αδερφή
     	μουσική
     	λεωφόρος
     	πλατεία

     
     

     Άσκηση 16

     
     

     Συμπληρώνουμε ποια πτώση χρησιμοποιούμε κάθε φορά και απαντάμε στις ερωτήσεις:

     1. Η δασκάλα κάνει μάθημα στα παιδιά. Ποια κάνει μάθημα στα παιδιά;

        Η μπλούζα της δασκάλας είναι καινούρια. Ποιας η μπλούζα είναι καινούρια;

        
        

        Ο Γιώργος ρωτάει τη δασκάλα για μια απορία που έχει. Ποια ρωτάει ο Γιώργος;

        
        

        Οι δασκάλες γράφουν ασκήσεις για τα παιδιά. Ποιες γράφουν ασκήσεις για τα παιδιά;

        
        

        Οι τσάντες των δασκάλων είναι στην κρεμάστρα. Ποιων οι τσάντες είναι στην κρεμάστρα;

        
        

        Ο διευθυντής κάλεσε τις δασκάλες σε συνάντηση. Ποιες κάλεσε ο διευθυντής σε συνάντηση;

        
        

     2. Η φίλη μου πηγαίνει στη δουλειά. Ποια πηγαίνει στη δουλειά;

  
  

  Η δουλειά της φίλης μου είναι στο κέντρο της Αθήνας. Ποιανού η δουλειά είναι στο κέντρο της Αθήνας;

  
  

  Παίρνω τηλέφωνο τη φίλη μου για να κανονίσουμε να συναντηθούμε. Ποια παίρνω τηλέφωνο;

  
  

  Οι φίλες μου είναι τρεις κοπέλες απ΄τη δουλειά. Ποιες είναι οι φίλες μου;

  
  

  Τα ονόματα των φίλων μου είναι: Χριστίνα, Πηγή και Κατερίνα. Ποιων τα ονόματα είναι Χριστίνα, Πηγή και Κατερίνα;

  
  

  Παίρνω τηλέφωνο τις φίλες μου για να κανονίσουμε να συναντηθούμε. Ποιες παίρνω τηλέφωνο;

  1. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

     
     

     Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ο /-α, ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονί- ζονται, κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	το βουνό	το βιβλίο	το σύννεφο	το πρόσωπο
     	ΓΕΝΙΚΗ	του βουνού	του βιβλίου	του σύννεφου	του προσώπου
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	το βουνό	το βιβλίο	το σύννεφο	το πρόσωπο
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	βουνό	βιβλίο	σύννεφο	πρόσωπο
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	τα βουνά	τα βιβλία	τα σύννεφα	τα πρόσωπα
     	ΓΕΝΙΚΗ	των βουνών	των βιβλίων	των σύννεφων	των προσώπων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τα βουνά	τα βιβλία	τα σύννεφα	τα πρόσωπα
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	βουνά	βιβλία	σύννεφα	πρόσωπα
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		νερό ποτό φτερό	δέντρο καφενείο πεύκο	σίδερο κάγκελο δάχτυλο	άλογο άτομο όργανο

     
     

     

     Οπως φαίνεται στην τέταρτη στήλη του πίνακα, κάποια ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -o /-α κατεβάζουν τον τόνο κατά μία συλλαβή στη γενική ενικού και πληθυντικού.

     
     

     

     Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ι /-α, ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζον- ται, κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	το παιδί	το τραγούδι
     	ΓΕΝΙΚΗ	του παιδιού	του τραγουδιού
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	το παιδί	το τραγούδι
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	παιδί	τραγούδι
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τα παιδιά	τα τραγούδια
     	ΓΕΝΙΚΗ	των παιδιών	των τραγουδιών
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τα παιδιά	τα τραγούδια
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	παιδιά	τραγούδια
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		ψωμί σχοινί κρασί	καλοκαίρι αηδόνι χιόνι

     !

     Ολα τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ι γράφονται με «ι» εκτός από: το βράδυ, το δάκρυ, το δίχτυ, το στάχυ και το οξύ.

     
     

     Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ος /-η, ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονί- ζονται, κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	το μέρος	το μέγεθος
     	ΓΕΝΙΚΗ	του μέρους	του μεγέθους
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	το μέρος	το μέγεθος
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	μέρος	μέγεθος
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τα μέρη	τα μεγέθη
     	ΓΕΝΙΚΗ	των μερών	των μεγεθών
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τα μέρη	τα μεγέθη
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	μέρη	μεγέθη
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		δάσος βάρος λάθος	πέλαγος έδαφος έλεος

     
     

     

     

     Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ας /-ατα και σε -μα /-ματα, ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζονται, κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	το κρέας	το δέρμα	το όνομα
     	ΓΕΝΙΚΗ	του κρέατος	του δέρματος	του ονόματος
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	το κρέας	το δέρμα	το όνομα
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	κρέας	δέρμα	όνομα
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	τα κρέατα	τα δέρματα	τα ονόματα
     	ΓΕΝΙΚΗ	των κρεάτων	των δερμάτων	των ονομάτων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τα κρέατα	τα δέρματα	τα ονόματα
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	κρέατα	δέρματα	ονόματα
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		τέρας	αίμα χρώμα γράμμα	μάθημα διάλειμμα ύφασμα

     Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ιμο /-ίματα και σε -ως /-ωτα, ανάλογα με τη συλ- λαβή στην οποία τονίζονται, κλίνονται ως εξής:

     
     

     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	το δέσιμο	το φως
     	ΓΕΝΙΚΗ	του δεσίματος	του φωτός
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	το δέσιμο	το φως
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	δέσιμο	φως
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤ.	τα δεσίματα	τα φώτα
     	ΓΕΝΙΚΗ	των δεσιμάτων	των φώτων
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τα δεσίματα	τα φώτα
     	ΚΛΗΤΙΚΗ	δεσίματα	φώτα
     ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ		τρέξιμο βάψιμο κλείσιμο	!

     
     

     

     !

     Ομοια με το φως κλίνονται το καθεστώς και το γεγονός, με τη διαφορά πως αυτά στη γενική του ενικού τονίζονται στην προτελευταία συλλαβή: του καθεστώτος, του γεγονότος.

     
     

     Άσκηση 17

     
     

     Συμπληρώνουμε τον παρακάτω πίνακα κλίνοντας τα ουσιαστικά που δίνονται.

     
     

     
     

     		νερό	δέντρο	εφημερίδα
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ

     

     

     

     

     
     

     		άλογο	ψωμί	καλοκαίρι
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     		δάσος	πέλαγος	κρέας
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     		τέρας	γράμμα	μάθημα
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     		γεγονός
     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ
     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
     	ΓΕΝΙΚΗ
     	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	ΚΛΗΤΙΚΗ

     Βάζουμε το οριστικό άρθρο (ο, η, το) πριν από το ουσιαστικό και μετά μετατρέπουμε τις λέξεις σε γενική και αιτιατική πτώση.

     
     

     ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ		ΓΕΝΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
     	κρέας
     	βιβλίο
     	νερό
     	δάσος
     	ποτήρι
     	όνομα
     	λάθος
     	δέσιμο
     	φως
     	γεγονός
     	χρήμα
     	διάλειμμα
     	δέντρο
     	χρήμα
     	μολύβι
     	όραμα
     	τριβείο
     	κερί
     	σώμα
     	χαρτί

     
     

     Άσκηση 19

     
     

     Συμπληρώνουμε ποια πτώση χρησιμοποιούμε κάθε φορά και απαντάμε στις ερωτήσεις:

     1. Το αγόρι τρέχει με το ποδήλατο. Ποιος τρέχει με το ποδήλατο;

        Το ποδήλατο του αγοριού είναι κόκκινο. Ποιανού το ποδήλατο είναι κόκκινο;

        
        

        Η μαμά φωνάζει το αγόρι. Ποιον φωνάζει η μαμά;

        
        

        Τα αγόρια πηγαίνουν στο πάρκο να παίξουν. Ποια πηγαίνουν στο πάρκο να παίξουν;

        
        

        Τα παπούτσια των αγοριών είναι πολύχρωμα. Ποιων τα παπούτσια είναι πολύχρωμα;

        
        

        Φώναξε τα αγόρια για να παίξουμε. Ποιους να φωνάξω για να παίξουμε;

        
        

     2. Το ψυγείο είναι στην κουζίνα. Ποιο είναι στην κουζίνα;

        
        

        Το χρώμα του ψυγείου είναι άσπρο. Ποιανού το χρώμα είναι άσπρο;

        
        

        Ο Γιώργος σκουπίζει το ψυγείο γιατί έχει νερά. Ποιο σκουπίζει ο Γιώργος;

        
        

        Τα ψυγεία είναι βαριά. Ποια είναι βαριά;

        
        

        Τα πόδια των ψυγείων είναι μεταλλικά. Ποιων τα πόδια είναι μεταλλικά;

        
        

        Εμείς καθαρίσαμε τα ψυγεία για να βάλουμε μέσα τα φαγητά. Ποια καθαρίσαμε εμείς;

        Μετατρέπουμε από τον ενικό αριθμό στον πληθυντικό αριθμό διατηρώντας την ίδια πτώση.

        
        

        το πόδι τον πάγκο την αλεπού του αγκώνα το ταξίδι του οδηγού του μολυβιού τον αναπτήρα του παιδιού του πατέρα

        η αλεπού της μαμάς του κρασιού του καυγά η πετσέτα η σελίδα την αποθήκη

        η ζώνη του γέρου η λεμονιά

        
        

        Άσκηση 21

        
        

        Μετατρέπουμε από τον ενικό αριθμό στον πληθυντικό αριθμό διατηρώντας την ίδια πτώση.

        
        

        το χρώμα του σπιτιού

        τα χρώματα των σπιτιών

        o παίχτης της ομάδας το χωράφι του αγρότη το λεπτό της ώρας η βαθμολογία του αγώνα το φως του κεριού το μάτι της κουζίνας το ακουστικό του τηλεφώνου ο φράχτης του κήπου η οθόνη του υπολογιστή η κουρτίνα του παραθύρου το λουρί του σκύλου το σκοτάδι της νύχτας το μπαλάκι της γάτας η κορνίζα της φωτογραφίας

        Άσκηση 22

        
        

        Βάζουμε στη γενική πτώση το ουσιαστικό που βρίσκεται στην παρένθεση μαζί με το άρθρο που ταιριάζει.

        Ποιανού είναι το κάθε πράγμα;

        1. Το τετράδιο είναι

        2. Η φόρμα είναι

        3. Τα βιβλία είναι

        4. Το ποδήλατο είναι

        5. Οι κορδέλες είναι

        6. Το αυτοκίνητο είναι

        7. Οι τσάντες με τα ψώνια είναι

        8. Το παιχνίδι είναι

        9. Η τσάντα είναι

        10. Τα παπούτσια είναι

        11. Το λουρί είναι

        12. Το μπαλάκι είναι

        13. Η ποδιά είναι

  (Δέσποινα). (μωρό). (μαθητές).

  (αγόρι). (κορίτσια).

  (μπαμπάς).

  (γυναίκες).

  (παιδί). (δασκάλα).

  (αθλητές). (σκύλος).

  (γάτα). (μάγειρας).

  
  

  Άσκηση 23

  
  

  Βάζουμε στην αιτιατική πτώση το ουσιαστικό που βρίσκεται στην παρένθεση μαζί με το άρθρο που ταιριάζει.

  1. Ο Μάρκος βγάζει βόλτα

  2. Είδα

  3. Η μαμά κάνει μπάνιο

  4. Εμείς τρώμε

     (σκύλος). (Σοφία) στο πάρκο.

     (μωρό).

     (φαγητό).

  5. Οι μαθητές προσπαθούν να λύσουν

  6. Η κοπέλα παίρνει τηλέφωνο

  7. Τα παιδιά μένουν με

     (άσκηση). (φίλη) της.

     (γονείς) τους.

  8. Η Μαρία με τη Σοφία επισκέφτηκαν

     (παππούς).

  9. Εγώ διαβάζω

  10. Η γιαγιά δοκιμάζει

  11. Διάβασα

  12. Το γατάκι πίνει

      (βιβλίο).

      (τούρτα). (αγγελία) στην εφημερίδα.

      (γάλα).

  13. Την Κυριακή πηγαίνουμε βόλτα στο πάρκο και διαβάζουμε

      (εφημερίδα).

  14. Πριν κοιμηθώ, πέταξα

  (πιάτα).

  
  

  Άσκηση 24

  _______________ (σκουπίδια) και έπλυνα

  
  

  Βάζουμε το οριστικό άρθρο (ο, η, το) μπροστά από κάθε ουσιαστικό και στη συνέχεια μετατρέ- πουμε την κάθε φράση (άρθρο μαζί με ουσιαστικό) στη γενική και αιτιατική πτώση του ενικού αριθμού.

  
  

  
  

  ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ		ΓΕΝΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	αγώνας
  	νίκη
  	παιχνίδι
  	κιμάς
  	κεράσι
  	δρόμος
  	πίστη
  	ποδήλατο
  	οθόνη
  	κάμερα
  	κρεβάτι
  	νικητής
  	δωμάτιο
  	τσάντα
  	καρέκλα

  
  

  ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ		ΓΕΝΙΚΗ	ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
  	τηλέφωνο
  	καθρέφτης
  	μαχαίρι
  	μανάβης
  	μηχανή
  	γιατρός
  	αράχνη
  	κουλούρι
  	κανάτα
  	φόβος
  	στάση
  	τηλέφωνο
  	λάμπα
  	φωτιά
  	παράθυρο
  	καφές

  
  

  Άσκηση 25

  
  

  Σχηματίζουμε τις φράσεις στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό, όπως στο παράδειγμα.

  κεραία - τηλεόραση

  ενικός: η κεραία της τηλεόρασης πληθυντικός: οι κεραίες των τηλεοράσεων

  
  

  κορδόνι - παπούτσι ενικός: πληθυντικός:

  
  

  σελίδα - βιβλίο ενικός: πληθυντικός:

  λάμπα - φωτιστικό ενικός: πληθυντικός:

  
  

  μαξιλάρι - καναπές ενικός: πληθυντικός:

  
  

  μπαταρία - ρολόι ενικός: πληθυντικός:

  
  

  καλώδιο - τηλέφωνο ενικός: πληθυντικός:

  
  

  ράφι - βιβλιοθήκη ενικός: πληθυντικός:

  
  

  Άσκηση 26

  
  

  Βάζουμε τα ουσιαστικά, που βρίσκονται στην παρένθεση, στην πτώση που ταιριάζει μαζί με το άρθρο τους.

  
  

  Γιάννη, ποιος είναι ο τίτλος

  (εφημερίδα) που διαβάζεις;

  
  

  Το σπίτι

  _______________ (Μαρία) είναι κοντά στο σπίτι

  (Κώστας).

  
  

  Κάθε μέρα

  _______________ (Μαρία) πηγαίνει στη δουλειά μαζί με

  (Κώστας). Στο δρόμο συναντάνε

  (Σοφία) και

  (Γιάννης).

  
  

  Το χρώμα

  (μπλούζα) μου αρέσει πολύ.

  
  

  Μήπως ξέρεις αυτό

  (παιδί) που κάθεται με τον Κώστα;

  Το αυτοκίνητο

  (αδερφός) μου είναι χαλασμένο.

  
  

  Μένουμε στην Αθήνα, σε έναν ήσυχο

  ( δρόμος).

  
  

  Δε θυμάμαι το τηλέφωνο

  (φίλη) μου.

  
  

  Οι φωτογραφίες

  (περιοδικό) είναι καταπληκτικές.

  
  

  Χτες πήγα βόλτα με

  (φίλοι) μου.

  
  

  Το χρώμα

  (θάλασσα) είναι πολύ σκούρο.

  
  

  Κάθε Σάββατο

  _______________ (μπαμπάς) πηγαίνει με

  (μαμά) και

  (παιδιά) στο σινεμά.

  
  

  (Ελένη) πηγαίνει στο σπίτι κάθε απόγευμα και διαβάζουν μαζί.

  
  

  Μήπως ξέρετε τα δρομολόγια

  (Άννα)

  
  

  (λεωφορείο) για Λαμία;

  
  

  Έχει κοπεί το λουρί

  (τσάντα).

  
  

  Έχει χαλάσει το ακουστικό καλά.

  
  

  Η οθόνη

  (τηλέφωνο) και δεν ακούω

  
  

  (τηλεόραση) είναι πιο μεγάλη από την οθόνη

  (υπολογιστής).

  
  

  Οι μπλούζες

  (ποδοσφαιριστές) είναι πορτοκαλί.

  
  

  Τα κορδόνια

  (παπούτσια) είναι λυμένα.

  
  

  

  κεφαλαιο 9ο

  τα ρηματα

  (παθητικη φωνη)

  
  

  Στο κεφάλαιο αυτό, μαθαίνουμε την παθητική φωνή των ρη- μάτων στον ενεστώτα χρόνο.

  
  

  1. ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ομαι /-ιέμαι /-άμαι /-ούμαι

     
     

     Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ομαι /-ιέμαι /-άμαι /-ούμαι δείχνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα παθαίνει κάτι (τρυπιέμαι) ή βρίσκεται σε μια κατάσταση (κοιμάμαι) ή κάνει κάτι και η ενέργειά του επιστρέφει στον ίδιο (χτενίζομαι).

     
     

     
     

     

     εγώ

     χάνομαι βάφομαι

     αγωνίζομαι

     
     

     εγώ

     αγαπιέμαι τρυπιέμαι κρεμιέμαι

     
     

     
     

     εγώ

     κοιμάμαι θυμάμαι

     λυπάμαι

     
     

     εγώ

     θεωρούμαι αποτελούμαι

     συγχωρούμαι

     
     

  2. Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

     1. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -ομαι

        
        

        Είναι αυτά τα ρήματα που στην ενεργητική φωνή τελειώνουν σε -ω (χάνω - χάνομαι).

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη (θέμα) από την τελευταία της συλ- λαβή (κατάληξη) και προσθέτουμε τις καταλήξεις:

        • ομαι

        • εσαι

        • εται

        • όμαστε

        • εστε

        • ονται

          
          

          εγώ	χάνομαι
          εσύ	χάνεσαι
          αυτός	χάνεται
          αυτή	χάνεται
          αυτό	χάνεται
          εμείς	χανόμαστε
          εσείς	χάνεστε
          αυτοί	χάνονται
          αυτές	χάνονται
          αυτά	χάνονται

          Πίνακας 1. Η κλίση των ρημάτων σε -ομαι

          
          

          Άσκηση 1

          
          

          Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των παρακάτω ρημάτων σύμφωνα με το ρήμα «χάνομαι».

          
          

          εγώ	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          εσύ	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτός	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτή	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτό	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          εμείς	σηκων	ονειρευ	σκεφτ
          εσείς	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτοί	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτές	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ
          αυτά	σηκών	ονειρεύ	σκέφτ

          
          

          δανείζομαι		μπλέκομαι		ψήνομαι
          	δανείζομαι	εγώ μπλέκ			ψήνομαι
          εσύ		εσύ		εσύ
          	δανείζεται		μπλέκ		ψήνεται
          αυτή			μπλέκ	αυτή ψήν
          αυτό		αυτό		αυτό ψήν
          		δανειζόμαστε		μπλεκ	εμείς
          εσείς		εσείς μπλέκ			ψήν
          	δανείζονται	αυτοί			ψήν
          αυτές			μπλέκ	αυτές
          αυτά		αυτά			ψήν

          
          

     2. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -ιέμαι

        
        

        Είναι αυτά τα ρήματα που στην ενεργητική φωνή τελειώνουν σε -ώ (αγαπώ - αγαπιέμαι).

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη (θέμα) από την τελευταία της συλ- λαβή (κατάληξη) και προσθέτουμε τις καταλήξεις:

        • ιέμαι

        • ιέσαι

        • ιέται

        • ιόμαστε

        • ιέστε

        • ιούνται

          
          

          εγώ	αγαπιέμαι
          εσύ	αγαπιέσαι
          αυτός	αγαπιέται
          αυτή	αγαπιέται
          αυτό	αγαπιέται
          εμείς	αγαπιόμαστε
          εσείς	αγαπιέστε
          αυτοί	αγαπιούνται
          αυτές	αγαπιούνται
          αυτά	αγαπιούνται

          Πίνακας 2. Η κλίση των ρημάτων σε -ιέμαι

          
          

          Άσκηση 3

          
          

          Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των παρακάτω ρημάτων σύμφωνα με το ρήμα «αγαπιέμαι».

          
          

          εγώ	τρυπ	ξεχν	παραπον
          εσύ	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτός	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτή	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτό	τρυπ	ξεχν	παραπον
          εμείς	τρυπ	ξεχν	παραπον
          εσείς	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτοί	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτές	τρυπ	ξεχν	παραπον
          αυτά	τρυπ	ξεχν	παραπον

          
          

          στεναχωριέμαι		βαριέμαι		κρατιέμαι
          	στεναχωριέμαι	εγώ βαρ			κρατιέμαι
          εσύ		εσύ		εσύ
          	στεναχωριέται		βαρ		κρατιέται
          αυτή			βαρ	αυτή κρατ
          αυτό		αυτό		αυτό κρατ
          	στεναχωριόμαστε			βαρ	εμείς
          εσείς		εσείς βαρ			κρατ
          	στεναχωριούνται	αυτοί			κρατ
          αυτές				βαρ	αυτές
          αυτά		αυτά			κρα

          
          

     3. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -άμαι

        
        

        Σε -άμαι τελειώνουν τα ρήματα: κοιμάμαι, λυπάμαι, θυμάμαι, φοβάμαι.

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη (θέμα) από την τελευταία της συλ- λαβή (κατάληξη) και προσθέτουμε τις καταλήξεις:

        • άμαι

        • άσαι

        • άται

        • όμαστε

        • άστε

        • ούνται

          
          

          εγώ	κοιμάμαι
          εσύ	κοιμάσαι
          αυτός	κοιμάται
          αυτή	κοιμάται
          αυτό	κοιμάται
          εμείς	κοιμόμαστε
          εσείς	κοιμάστε
          αυτοί	κοιμούνται
          αυτές	κοιμούνται
          αυτά	κοιμούνται

          Πίνακας 3. Η κλίση των ρημάτων σε -άμαι

          
          

          Άσκηση 5

          
          

          Κλίνουμε τα παρακάτω ρήματα σύμφωνα με το ρήμα «κοιμάμαι»:

          
          

          εγώ	λυπάμαι	θυμάμαι	φοβάμαι
          εσύ
          αυτός
          αυτή
          αυτό
          εμείς
          εσείς
          αυτοί
          αυτές
          αυτά

     4. ΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΣΕ -ούμαι

        
        

        Σε -ούμαι τελειώνουν τα ρήματα: κατοικούμαι, συγκινούμαι, δημιουργούμαι, κινούμαι, θε- ωρούμαι, καλούμαι, αποτελούμαι, παρακαλούμαι, αφαιρούμαι, ποθούμαι, ζητούμαι, κρα- τούμαι, συγχωρούμαι, επικαλούμαι, μιμούμαι, προηγούμαι, συνεννοούμαι, εννοούμαι, εξαιρούμαι κ.ά.

        
        

        Για να κλίνουμε τα ρήματα στον ενεστώτα χωρίζουμε τη λέξη (θέμα) από την τελευταία της συλ- λαβή (κατάληξη) και προσθέτουμε τις καταλήξεις:

        
        

        • ούμαι

        • είσαι

        • είται

        • ούμαστε

        • είστε

        • ούνται

          
          

          εγώ	κατοικούμαι
          εσύ	κατοικείσαι
          αυτός	κατοικείται
          αυτή	κατοικείται
          αυτό	κατοικείται
          εμείς	κατοικούμαστε
          εσείς	κατοικείστε
          αυτοί	κατοικούνται
          αυτές	κατοικούνται
          αυτά	κατοικούνται

          Πίνακας 4. Η κλίση των ρημάτων σε -ούμαι

          
          

          Άσκηση 6

          
          

          Συμπληρώνουμε τις καταλήξεις των παρακάτω ρημάτων σύμφωνα με το ρήμα «κατοικούμαι».

          
          

          εγώ	συγκιν	αποτελ	ζητ
          εσύ	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτός	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτή	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτό	συγκιν	αποτελ	ζητ
          εμείς	συγκιν	αποτελ	ζητ
          εσείς	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτοί	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτές	συγκιν	αποτελ	ζητ
          αυτά	συγκιν	αποτελ	ζητ

          
          

          Άσκηση 7

          
          

          Συμπληρώνουμε τα κενά στον παρακάτω πίνακα:

          
          

          μιμούμαι		εννοούμαι	αφαιρούμαι
          εγώ		εγώ	εγώ
          	μιμείσαι	εσύ εννο		αφαιρ
          αυτός		αυτός	αυτός
          αυτή			εννο		αφαιρ
          αυτό			εννο	αυτό
          		μιμούμαστε	εμείς	εμείς
          εσείς		εσείς εννο	εσείς
          αυτοί		αυτοί	αυτοί αφαιρ
          αυτές		αυτές	αυτές
          αυτά			εννο	αυτά αφαιρ

     5. ΠΕΡΙΕΡΓΑ ΡΗΜΑΤΑ

  
  

  Τα ρήματα εκείνα που στην ενεργητική φωνή μάθαμε ότι κλίνονται με δικό τους τρόπο, στην παθητική φωνή σχηματίζουν -γ- πριν την κατάληξη -όμαι.

  
  

  ακούω - ακούγομαι
  εγώ	ακούγομαι
  εσύ	ακούγεσαι
  αυτός	ακούγεται
  αυτή	ακούγεται
  αυτό	ακούγεται
  εμείς	ακουγόμαστε
  εσείς	ακούγεστε
  αυτοί	ακούγονται
  αυτές	ακούγονται
  αυτά	ακούγονται

  Πίνακας 5. Η κλίση των περίεργων ρημάτων

  
  

  
  

  Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή
  καίω	καίγομαι
  λέω	λέγομαι
  κλαίω	κλαίγομαι
  τρώω	τρώγομαι
  φυλάω	φυλάγομαι

  Πίνακας 6. Παραδείγματα περίεργων ρημάτων στην ενεργητική και παθητική φωνή

  Κλίνουμε τα παρακάτω ρήματα σύμφωνα με το ρήμα «ακούγομαι»:

  
  

  εγώ	φυλάγομαι	καίγομαι	λέγομαι
  εσύ
  αυτός
  αυτή
  αυτό
  εμείς
  εσείς
  αυτοί
  αυτές
  αυτά

  
  

  !

  Μερικά ρήματα σχηματίζουν μόνο τύπους παθητικής φωνής. Τα ρήματα αυτά τα λέμε αποθετικά (γίνομαι, αισθάνομαι, φοβάμαι, κοιμάμαι, εύχομαι, σέβομαι, θυμάμαι κ.ά.).

  
  

  Άσκηση 9

  
  

  Γράφουμε τα παρακάτω ρήματα στην αντίστοιχη στήλη στον πίνακα:

  κοιμάμαι, αγγίζω, ξύνω, ψήνομαι, αφήνω, ράβω, σκέφτομαι, σκουπίζω, χτενίζομαι, βάφομαι, σηκώνω, πληγώνομαι, ελπίζω, φοβάμαι, μαθαίνω, αγκαλιάζω, ντρέπομαι, λυπάμαι, ευχαριστιέμαι, λύνω, ξεσκονίζω, λούζομαι, τρέχω, αγαπιέμαι

  
  

  Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή

  Άσκηση 10

  
  

  Συμπληρώνουμε τα κενά στον πίνακα:

  
  

  Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή
  κοιτάζω
  	ετοιμάζομαι
  κλαίω
  	κατοικούμαι
  πλένω
  	χτενίζομαι
  κρατώ
  	δένομαι
  	πουλιέμαι
  χάνω
  	σηκώνομαι
  καλώ
  	κρύβομαι
  συγκινώ
  	γιατρεύομαι
  γράφω
  	ξεχνιέμαι
  απλώνω
  ρίχνω
  	φιλιέμαι

  
  

  κουράζω
  	κουρεύομαι
  αφήνω
  	σέρνομαι
  	ανακατεύομαι
  βάφω
  	αγαπιέμαι
  ξυρίζω

  
  

  Άσκηση 11

  
  

  Διαλέγουμε το σωστό ρήμα ανάλογα με το ποιος κάνει κάτι (ενεργητική φωνή) ή ποιος παθαίνει κάτι (παθητική φωνή).

  
  

  1. O Γιάννης Ο Γιάννης α. πλένεται β. πλένει

     
     

  2. Η μαμά Η Σοφία α. ντύνεται β. ντύνει

     
     

  3. Ο Κώστας Ο Πέτρος α. σηκώνει β. σηκώνεται

     το αυτοκίνητο. όταν ξυπνάει.

     
     

     το μωρό.

     για να πάει σχολείο.

     
     

     την τσάντα από κάτω. από τις έξι το πρωί.

     
     

  4. Εγώ

  Το βράδυ

  τη Χρύσα και πάμε στη δουλειά μαζί. με τους φίλους μου.

  α. συναντώ β. συναντιέμαι

  1. O μπαμάς Η Μαρία α. αγαπιέται β. αγαπάει

     
     

  2. Ο κομμωτής Η κοπέλα α. χτενίζει β. χτενίζεται

  
  

  Άσκηση 12

  το παιδί του. με τον Χρήστο.

  
  

  τον πελάτη.

  μπροστά στον καθρέφτη.

  
  

  Μετατρέπουμε τα ρήματα στην παθητική φωνή, όπως στο παράδειγμα:

  
  

  

  1. Χτενίζω τον εαυτό μου.

     

  2. Πλένω τον εαυτό μου.

     

  3. Κοιτάζω τον εαυτό μου.

     

  4. Λούζω τον εαυτό μου.

     

  5. Ξυρίζω τον εαυτό μου.

     

     

  6. Ντύνω τον εαυτό μου.

     

     

  7. Κουρεύω τον εαυτό μου.

     

     

  8. Γυμνάζω τον εαυτό μου.

     

     

  9. Συγκρατώ τον εαυτό μου.

     

     

  10. Εκφράζω τον εαυτό μου.

      

      

  11. Προπονώ τον εαυτό μου.

      

      

  12. Ντύνω τον εαυτό μου.

      

      

  13. Καθαρίζω τον εαυτό μου.

  

  

  

  

  χτενίζομαι

  Μετατρέπουμε τις παρακάτω προτάσεις ανάλογα με το πρόσωπο που ξεκινάει η επόμενη πρό- ταση:

  Κάθε πρωί σηκώνομαι στις 7, γιατί δουλεύω στις 8.

  Εμείς .

  
  

  Ο Γιάννης μετά το γυμναστήριο πλένεται και ξεκουράζεται.

  Αυτές .

  
  

  Εσείς κουρεύεστε μια φορά το μήνα περίπου;

  Εσύ .

  
  

  Η Σοφία, όταν δουλεύει πολλές ώρες, δεν έχει χρόνο να ξεκουραστεί.

  Ο Κώστας και η Σοφία .

  
  

  Αυτοί ξυρίζονται και χτενίζονται, πριν πάνε στη δουλειά.

  Εγώ .

  
  

  Ο Γιώργος ντύνεται μόνος του για να πάει στο σχολείο.

  Εσείς .

  
  

  Κοιμάμαι πάντα πριν τις 11:00 μ.μ. γιατί ξυπνάω νωρίς το πρωί.

  Η Μαρία .

  
  

  Δεν φοβάται τα φίδια και τις αράχνες.

  Τα παιδιά .

  Μιλάμε δυνατά για να ακουγόμαστε.

  Εσείς .

  
  

  Συναντούνται κάθε πρωί και πάνε μαζί στη δουλειά.

  Εμείς .

  
  

  Άσκηση 14

  
  

  Συμπληρώνουμε στα κενά τις καταλήξεις των ρημάτων:

  1. Η Χριστίνα στεναχωρ

     για τον αδερφό της, που είναι άρρωστος.

     
     

  2. Δεν κοιμ

     τα βράδια, γιατί δουλεύω.

     
     

  3. Εγώ, όταν ακούω μουσική, ξεχν .

     
     

  4. Το πλαστικό δεν τρώγ .

     
     

  5. Οι γάτες φοβ

     τους κεραυνούς.

     
     

  6. Μετά τον πόλεμο το χωριό έπαψε να κατοικ .

     
     

  7. Ο Άγγελος λυπ

  8. Οι χελώνες κιν

     που ξέχασε να φέρει δώρο για τα γενέθλιά μου. πολύ αργά.

  9. Η γιαγιά μου, όταν ράβει, τρυπ

     με τη βελόνα, γιατί δε βλέπει καλά.

     
     

  10. Η Γιώτα συγκιν , όταν βλέπει ζώα.

      
      

  11. Οι παππούδες δε θυμ

  12. Σταματήστε να κρεμ

  13. Η Λίνα και ο Τάκης γυμνάζ

      πολλά πράγματα.

      από τα δέντρα, βρε παλιόπαιδα! τρεις φορές την εβδομάδα.

  14. Εσείς οι δύο όλο τσακών μήπως το ακριβώς αντίθετο;

  . Μάλλον δεν αγαπ

  και πολύ ή

  Συμπληρώνουμε τα κενά γράφοντας στο σωστό τύπο το κατάλληλο από τα παρακάτω ρήματα:

  βρίσκομαι, χρειάζομαι, κουρεύομαι, τρώγομαι, εργάζομαι, ακούγομαι, έρχομαι, σηκώνομαι, ονο- μάζομαι, κουράζομαι

  1. Η σούπα δεν

     με το πιρούνι.

     
     

  2. Κάθε πρωί εγώ και ο Λευτέρης

  3. Το βενζινάδικο

  4. Πολλές δυσάρεστες σκέψεις

     στις εφτά. ένα χιλιόμετρο μακριά.

     στο μυαλό μου.

     
     

  5. Εσύ και ο Μιχάλης δουλεύετε στην οικοδομή και σε αυτή τη δουλειά.

     πολύ

     
     

  6. Είναι ευαίσθητο ύφασμα και

  7. Ο αδερφός μου

     προσοχή στο πλύσιμο. πολλές ώρες.

  8. Αυτός δεν

     Χρήστος.

     
     

  9. Τα μαλλιά της Μαρίας μακραίνουν πολύ γρήγορα, γι’ αυτό δύο φορές το μήνα.

     
     

  10. Πρέπει να μιλάς πιο δυνατά, γιατί δεν .

  
  

  Άσκηση 16

  
  

  Συμπληρώνουμε τα κενά γράφοντας στο σωστό τύπο τα ρήματα που βρίσκονται στη παρένθεση:

  
  

  Χθες είχα πυρετό αλλά σήμερα

  (αισθάνομαι) καλύτερα.

  
  

  Εσείς

  (δέχομαι) να έρθετε μαζί μας αύριο;

  
  

  Η Μαρία

  (εργάζομαι) σε ένα γραφείο στην Αθήνα.

  Ο Γιώργος και η Σοφία

  (κάθομαι) μαζί στο ίδιο θρανίο.

  
  

  Ο Κώστας μιλάει στο τηλέφωνο με την Δέσποινα και της (εύχομαι) «χρόνια πολλά».

  
  

  Ο γιατρός είπε ότι γημα που έχεις.

  
  

  Κοιτάμε τις φωτογραφίες και διακοπές.

  (χρειάζομαι) φάρμακο για το κρυολό-

  
  

  (θυμάμαι) τις καλοκαιρινές

  
  

  Εσείς δεν

  ______________ (φοβάμαι) τα ποντίκια και εμείς δεν

  (φοβάμαι) τις αράχνες.

  
  

  Το κέικ

  (ψήνομαι) στο φούρνο στους 180 βαθμούς.

  
  

  Η Σοφία και η Γιώτα το σαββατοκύριακο.

  
  

  Εμείς το Σάββατο.

  (σκέφτομαι) να πάνε στο χωριό τους

  
  

  (λυπάμαι), δεν θα μπορέσουμε να έρθουμε στο πάρτυ

  
  

  Εγώ γομαι);

  
  

  Άσκηση 17

  (λέγομαι) Δώρα, εσείς πώς

  (λέ-

  
  

  Συμπληρώνουμε τα κενά γράφοντας στο σωστό τύπο τα ρήματα που βρίσκονται στην παρένθεση:

  
  

  Το Σάββατο, που έχεις τα γενέθλια σου, πόσων χρόνων νομαι);

  (γί-

  
  

  Ο Γιάννης και ο Βασίλης είναι φίλοι από παιδιά.

  (αγαπιέμαι) πολύ μεταξύ τους,

  Η Αθήνα

  (βρίσκομαι) στην Ελλάδα.

  
  

  Στην καινούργια μας δουλειά

  (πληρώνομαι) κάθε 15 ημέρες.

  
  

  Ο Ασίφ και ο Ναβίδ

  (έρχομαι) στο μάθημα με το ποδήλατο.

  
  

  Κάθε καλοκαίρι

  (επισκέπτομαι) τον παππού μου στο χωριό.

  
  

  Εσείς πότε

  (έρχομαι) στο χωριό;

  
  

  Γιατί

  (κάθομαι) μόνος του ο Αντρέας;

  
  

  Εγώ με το Γιάννη

  (κάθομαι) στον καναπέ για να δούμε την ταινία.

  
  

  Επειδή η Μαρία

  (ζαλίζομαι), έχει ξαπλώσει στον καναπέ.

  
  

  Ο Νίκος

  (βιάζομαι) γιατί έχει αργήσει για το μάθημα.

  
  

  Αυτός ο δάσκαλος

  (φαίνομαι) πολύ συμπαθητικός.

  
  

  Τα βαμβακερά ρούχα

  (πλένομαι) σε υψηλή θερμοκρασία.

  
  

  Ο φίλος μου

  (λέγομαι) Στέφανος.

  
  

  Με τα καινούρια ηχεία η μουσική καθαρά.

  
  

  Γιατί ξάπλωσες; Δεν

  (ακούγομαι) δυνατά και

  
  

  (αισθάνομαι) καλά;

  
  

  Ο Πέτρος δεν

  (φοβάμαι) τους κεραυνούς.

  
  

  
  

  Αυτός	που	______________ (κάθομαι)	σε	εκείνη	τη	γωνία
  		(ονομάζομαι) Ανδρέας.

  
  

  Κάθε μέρα ξυπνάω στις 6:00 το πρωί.

  Σηκώνομαι, πλένομαι στο μπάνιο, ντύνομαι και ετοιμάζω πρωινό και καφέ στην κουζίνα. Αφού φάω, βγαίνω από το σπίτι και περιμένω το λεωφορείο στη στάση.

  Φτάνω στη δουλειά στις 7:30. Γύρω στις 12:30 πηγαίνω στην καντίνα και τρώω κάτι πρόχειρο. Σχολάω στις 16:30 και επιστρέφω στο σπίτι πάλι με το λε- ωφορείο. Ξεκουράζομαι λίγο ή βλέπω τηλεόραση και μετά, κατά τις 18:00, πη- γαίνω βόλτα στο πάρκο. Όταν γυρίζω από το πάρκο, πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ και ψωνίζω. Στο σπίτι μαγειρεύω και κατά τις εννιά έρχονται οι φίλοι μου, κα- θόμαστε στο τραπέζι και τρώμε όλοι μαζί. Κάποιες φορές πηγαίνω και στο σι- νεμά. Συνήθως κοιμάμαι στις 11:30 το βράδυ.

  Τα σαββατοκύριακα, που δεν δουλεύω, πηγαίνω σινεμά ή κάνω βόλτα με το ποδήλατο.

  1. Χωρίζουμε τα ρήματα που υπογραμμίσαμε ανάλογα με τη φωνή, στην οποία ανήκουν:

     
     

     Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή

     
     

  2. Γράφουμε το κείμενο ξανά, αλλάζοντας το πρόσωπο.

  
  

  Κάθε μέρα ο Γιάννης ξυπνάει στις έξι το πρωί.

  
  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  Άσκηση 19

  
  

  Διαβάζουμε το κείμενο και συμπληρώνουμε τα κενά με το σωστό τύπο του ρήματος, που βρί- σκεται στην παρένθεση.

  Χρειάζονται αγάπη και φροντίδα.

  Αν θέλετε να χαρίσετε ένα ζωάκι σε κάποιο φίλο σας, πρέπει να το σκεφτείτε

  καλά.

  
  

  Ένα ζώο στο σπίτι

  
  

  (φαίνομαι) εύκολη υπόθεση, δεν

  είναι όμως καθόλου έτσι τα πράγματα. Όταν μια γάτα ή ένας σκύλος

  (έρχομαι) στο σπίτι,

  (χρειάζομαι) αρ-

  κετή φροντίδα και φυσικά αγάπη. Οι σημερινοί άνθρωποι που

  ______________ (εργάζομαι) πολλές ώρες έξω από το σπίτι πρέπει να

  (δέχομαι) να αλλάξουν το καθημερινό τους πρόγραμμα. Οι

  άνθρωποι και έτσι καταλήγουν να μένοι.

  (προσαρμόζομαι) και οι ίδιοι σε ένα πρόγραμμα (γίνομαι) πιο τακτικοί και οργανω-

  Το πρόβλημα είναι ότι κάποιες φορές δεν μαι) την ευθύνη που έχουν,

  (αισθάνο- (βαριέμαι) με το ζώο και το

  εγκαταλείπουν στο δρόμο μετά από λίγο καιρό. Γι’ αυτό και πρέπει να διαλέξετε τον άνθρωπο που θα υιοθετήσει το ζώο με βάση όχι μόνο το αν

  (χαίρομαι) να έχει ένα ζωντανό πλάσμα στο σπίτι αλλά και

  το αν έχει καιρό να

  (ασχολούμαι) μαζί του.

  
  

  Ο Γιάννης κάθε μέρα σηκώνεται πολύ πρωί. Πλένεται, ξυρίζεται, ντύνεται και γρήγορα πηγαίνει στην κουζίνα για πρωινό. Μετά ξεκινάει για την δουλειά. Παίρνει το αυτοκίνητο από το γκαράζ και οδηγεί για πολλή ώρα ως το γραφείο. Το μεσημέρι δεν επιστρέφει στο σπίτι και έτσι τρώει στο εστιατόριο στη δουλειά. Επιστρέφει στο σπίτι αργά το απόγευμα. Ξεκουράζεται για λίγο στην πολυθρόνα, μπροστά από την τηλεόραση. Το βράδυ τρώει μαζί με τους φίλους του και συ- ζητάει για τη μέρα που πέρασε. Συνήθως πριν τα μεσάνυχτα πηγαίνει για ύπνο.

  
  

  2. Χωρίζουμε τα ρήματα που υπογραμμίσαμε ανάλογα με τη φωνή, στην οποία ανήκουν:

  
  

  Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή

  
  

  2. Συμπληρώνουμε ( x ) στο σωστό κουτάκι.

  
  

  1. Ο Γιάννης σηκώνεται:

     αργά το πρωί πολύ πρωί το μεσημέρι

     
     

  2. Πηγαίνει στη δουλειά:

     

     

     

     με τα πόδια με λεωφορείο με το αυτοκίνητο

     

  3. Το μεσημέρι τρώει:

  
  

  στο εστιατόριο	στο σπίτι	στο γραφείο
  4. Το απόγευμα που επιστρέφει:
  ξεκουράζεται	γυμνάζεται	ξυρίζεται

  
  

  

  5. Το βράδυ συνήθως πηγαίνει για ύπνο:

  

  

  

  πριν τα μεσάνυχτα ακριβώς τα μεσάνυχτα μετά τα μεσάνυχτα

  
  

  

  κεφαλαιο 10ο

  επαναληπτικες ασκησεισ

  
  

  Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει επαναληπτικές και συνδυα- στικές ασκήσεις βασισμένες στην ύλη των προηγούμενων εννιά κεφαλαίων.

  
  

  Άσκηση 1

  
  

  Συμπληρώνουμε τη σωστή κατάληξη και γράφουμε δίπλα τη λέξη τονίζοντάς την.

  
  

  

  το κερ

  

  o λογιστ

  
  

  

  o καθρεφτ

  

  το ονομ

  
  

  

  η αποθηκ

  

  το κλειδ

  
  

  

  o χαρτ

  

  η εβδομαδ

  
  

  

  το κουτ

  

  το νησ

  
  

  

  το τυρ

  

  η δικ

  
  

  

  η ζαχαρ

  

  το λαθ

  
  

  

  το τραπεζ

  

  o αγων

  
  

  

  o πολιτ

  

  η μητερ

  
  

  

  η μηχαν

  

  o ναυτ

  

  η σταγον

  

  η αλεπ

  
  

  

  το χρωμ

  

  • αναπτηρ

    
    

    

    το προβλημ

    

    το παιδ

    
    

    

    • τοιχ

      

    • καφ

  
  

  

  το βημ

  

  το δωρ

  
  

  

  η θαλασσ

  

  η πετρ

  
  

  

  το τετραδ

  

  το ψαρ

  
  

  

  η ταξ

  

  η φωτι

  
  

  

  το μαχαιρ

  

  η ωρ

  
  

  

  η αιθουσ

  

  το πιατ

  
  

  Άσκηση 2

  
  

  Βάζoυμε τόνους και μετατρέπουμε τις προτάσεις στον πληθυντικό αριθμό.

  
  

  Εγω πηγαινω διακοπες το καλοκαιρι στο νησι.

  
  

  
  

  

  
  

  Αυτη μενει με το φιλο μου.

  
  

  
  

  

  
  

  Ο φιλος μου είναι 12 χρονια μεγαλυτερος μου.

  
  

  
  

  

  
  

  Περιμενω το λεωφορειο στη σταση.

  
  

  
  

  

  Μαθαινω ελληνικα και αγγλικα γιατι μου αρεσουν.

  
  

  
  

  

  
  

  Ξυπναω το πρωϊ και πινω καφε.

  
  

  
  

  

  
  

  Ο μαθητης δεν μπορει να δουλευει το απογευμα.

  
  

  
  

  

  
  

  Ο περιπτερας δεν εχει ποτε το περιοδικο που θελω.

  
  

  
  

  

  
  

  Φοβαμαι να περπαταω μονη αργα το βραδυ.

  
  

  
  

  

  
  

  Άσκηση 3

  
  

  Βάζουμε το σωστό σημείο στίξης, όπου χρειάζεται:

  
  

  Σήμερα το πρωί άπλωνα τα ρούχα όταν ξαφνικά άρχισε να βρέχει

  
  

  Προσοχή

  Να ανάβετε τα φώτα όταν σκοτεινιάζει Πού είναι τα παπούτσια μου

  Αν δεν τελειώσεις τα μαθήματά σου δε θα παίξεις

  Αν κάνεις γιορτή μπορώ να φέρω και μερικούς φίλους Ησυχία

  Δεν μπορώ να διαβάσω με τόση φασαρία

  Αφού μπήκε στο σπίτι έκρυψε τα πράγματα που έκλεψε ενώ προσπαθούσε να μην κάνει κανένα θόρυβο

  Ακίνητος άκουσε πίσω από την πλάτη του Προφανώς δεν τα είχε καταφέρει

  
  

  Ποιοι θα έρθουν απόψε στην εκδήλωση

  Στην εκδήλωση απόψε θα έρθουν ο Μάρκος και το σκυλί του η Τζένη με τις ανιψιές της η Χριστίνα ο Σάκης οι αδερφές του Τάσου και μια θεία του Αντώνη αλλά αυτή όχι σί- γουρα

  
  

  Από το super market χρειαζόμαστε Μπανάνες μήλα αχλάδια ένα καρπούζι Πατάτες και καρότα

  Χαρτί υγείας σαπούνι για τα χέρια οδοντόπαστα και βαμβάκι Μια σκούπα γάλα τυρί αυγά και τσίχλες

  
  

  Άκουσα το Μιχάλη να λέει στο Θανάση Εσύ δεν είσαι φίλος Κι ο Θανάσης του απάντησε Εσύ είσαι ύπουλος σαν φίδι Τότε ο Μιχάλης νευρίασε και τον χτύπησε δυνατά

  Αφού άρχισαν τον καυγά μπήκα στη μέση και τους είπα Μα βρε παιδιά τι πράγματα είναι αυτά

  
  

  Πότε πρέπει να φύγεις Σάββατο πρωί το αργότερο Θα βρεθούμε μεθαύριο Ναι

  Πού θα πας

  Δεν ξέρω ή μάλλον ξέρω αλλά δεν πρέπει να σου πω Αφού φύγεις θα μου γράφεις

  Εάν προλαβαίνω θα σου γράφω

  Γράφουμε δίπλα από κάθε φρούτο, λαχανικό και φαγητό το χρώμα του.

  
  

  

  μήλο

  
  

  

  ντομάτα

  
  

  

  αλάτι

  
  

  

  πορτοκάλι

  
  

  

  πιπεριά

  
  

  

  σταφύλι

  
  

  

  γάλα

  
  

  

  λάχανο

  
  

  

  μπανάνα

  
  

  

  αχλάδι

  

  ανανάς

  
  

  

  κεράσι

  
  

  

  καρότο

  
  

  

  φράουλα

  
  

  

  καρπούζι

  
  

  

  μπρόκολο

  
  

  

  αγγούρι

  
  

  

  κολοκύθα

  
  

  

  καφές

  
  

  

  πιπέρι

  
  

  Άσκηση 5

  
  

  Βάζουμε το οριστικό άρθρο στα παρακάτω ουσιαστικά και μετά τα βάζουμε στη σωστή στήλη.

  
  

  φούρνος,

  ντουλάπι,

  ψυγείο,

  καρέκλα,

  τραπέζι,

  κουτάλι,

  
  

  μαχαίρι,

  πιρούνι,

  τηγάνι,

  κατσαρόλα,

  ποτήρι,

  κούπα,

  καθρέ-

  
  

  φτης, κρεβάτι,

  καζανάκι, ντουλάπα,

  χαρτί υγείας, καναπές,

  λεκάνη, τραπέζι,

  μπανιέρα, πίνακας

  μαξιλάρι,

  
  

  Σαλόνι	Υπνοδωμάτιο	Μπάνιο	Κουζίνα

  
  

  Άσκηση 6

  
  

  Βάζουμε το αόριστο άρθρο στα παρακάτω ουσιαστικά και μετά τα βάζουμε στη σωστή στήλη.

  
  

  ___ πουκάμισο, ___ γάντια, ___ ψωμί, ___ μπανάνα, ___ πορτοκάλι, ___ κάλτσες,

  
  

  φούστα,

  τυρί,

  μήλο,

  καρπούζι,

  γραβάτα,

  ντομάτα,

  παν-

  
  

  τελόνι,

  γάλα,

  αγγούρι,

  καρότο,

  πιπεριά,

  αχλάδι,

  ρύζι,

  
  

  πιπέρι,

  ανανάς,

  ψάρι,

  κολοκύθα,

  παπούτσια,

  κοτόπουλο,

  
  

  κρεμμύδι,

  ___ τσάντα,

  ___ πατάτα,

  ___ λάχανο,

  ___ μπρόκολο,

  ___ ζάχαρη,

  ___

  
  

  μπλούζα,

  ___κεράσι,

  ___ ρολόι,

  ___ μακαρόνια,

  ___ καλαμπόκι,

  ___ γυαλιά

  
  

  
  

  Ρούχα	Φρούτα	Λαχανικά	Φαγητά

  Βάζουμε τις παρακάτω λέξεις στη σωστή στήλη.

  
  

  Ιανουάριος, Χειμώνας, Τετάρτη, Κυριακή, Μάρτιος, Άνοιξη, Ιούνιος, Τρίτη, Παρασκευή, Απρίλιος, Φθινόπωρο, Δευτέρα, Ιούλιος, Δεκέμβριος, Πέμπτη, Καλοκαίρι, Κυριακή, Μάιος, Σάββατο, Φεβρουάριος, Αύγουστος

  
  

  Ημέρες	Μήνες	Εποχές

  
  

  Άσκηση 8

  
  

  Αντιστοιχίζουμε το ρούχο με το μέλος του σώματος που του ταιριάζει.

  
  

  ρολόι τσάντα γυαλιά ζώνη δαχτυλίδι κάλτσα μαντήλι σκουλαρίκι

  καπέλο κορδέλα

  αυτιά λαιμός χέρι κεφάλι μέση μάτια πόδι ώμος μαλλιά δάχτυλο

  Γράφουμε ολογράφως την ώρα που βρίσκεται στην παρένθεση..

  
  

  Η ταινία διαρκεί 2 ώρες, ξεκινάει στις (20:30)

  και τελειώνει

  στις (22:30) .

  
  

  Οι γονείς μου φεύγουν από το σπίτι στις (07:30) .

  
  

  Θα συναντηθούμε στις (16:00)

  για να πάμε για φαγητό.

  
  

  Ο Αλί δουλεύει στο βενζινάδικο από τις (06:15)

  μέχρι τις

  (15:45) .

  
  

  Ψήνουμε το φαγήτο στο φούρνο από τις (12:30) θα είναι έτοιμο.

  , σε λίγο

  
  

  Η Μαρία σχόλασε στις (17:30) (18:20)

  από τη δουλειά και στις πήγε στο μάθημα της κιθάρας.

  
  

  Άσκηση 10

  
  

  Συμπληρώνουμε τα κενά με την κατάλληλη εποχή και το αντίστοιχο άρθρο.

  
  

  Οταν χιονίζει Τα παιδιά πήγανε όλο Είναι τόσο όμορφα στο χωριό Όταν αρχίζει να βρέχει Φοράμε γάντια και κασκόλ Όταν βρέχει

  , πάμε βόλτα στο βουνό.

  στο νησί, από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο.

  , όλα τα λουλούδια ανθίζουν.

  , βγάζουμε τις ομπρέλες από την ντουλάπα.

  , γιατί κάνει κρύο.

  , μας αρέσει να μένουμε στο σπίτι.

  Κολυμπούν κάθε μέρα στη θάλασσα Τα δέντρα χάνουν τα φύλλα τους

  .

  Τα γενέθλιά τους είναι

  .

  _______________ και ξαναπρασινίζουν

  
  

  , στις 10 Μαϊου.

  Ύπογραμμίζουμε τα λάθη στις παρακάτω προτάσεις και γράφουμε από κάτω σωστά την πρό- ταση.

  
  

  Εγώ παίζεις με το σκύλο μου πολλές ώρες την ημέρα.

  
  

  
  

  

  
  

  Εμείς δουλεύετε μέχρι αργά τη νύχτα.

  
  

  
  

  

  
  

  Εγώ και οι φίλοι μου τρώω κάθε βράδυ μαζί.

  
  

  
  

  

  
  

  Η Χρύσα και η Γιώτα δεν αντέχεις να περιμένουν στα ραντεβού.

  
  

  
  

  

  
  

  Η Δέσποινα δεν έχω καθόλου χρήματα για το ενοίκιο.

  
  

  
  

  

  
  

  Ο Ιρφάν θα περάσουν τη νύχτα του σε ένα ξενοδοχείο στις Σπέτσες.

  
  

  
  

  

  
  

  Ο Χρήστος δουλεύω σε ένα ξενοδοχείο σκύλων.

  
  

  
  

  

  
  

  Δεν υπάρχει αρκετοί κάδοι για τα σκουπίδια στην Αθήνα.

  
  

  
  

  

  
  

  Η μητέρα μου δεν μιλάμε Αγγλικά και Γαλλικά.

  
  

  
  

  

  
  

  Τα τριαντάφυλλα δεν ζει για πολύ.

  
  

  
  

  

  Κυκλώνουμε τη σωστή απάντηση.

  
  

  1. Το αυτοκίνητο

     βενζίνη για να κινηθεί.

     α. χρειάζεται β. χρειάζομαι γ. χρειάζεσαι

     
     

  2. Ο Κώστας πήρε

     α. την β. το γ. τα

     
     

  3. Ο Αμπντούλ

     αμάξι του Παναγιώτη.

     
     

     σε διπλό κρεβάτι.

     α. κοιμάμαι β. κοιμόμαστε γ. κοιμάται

     
     

  4. Η Μαρία έχει

     α. η β. οι γ. το

     
     

  5. Ο Θωμάς

  μηχανάκι της στο συνεργείο.

  
  

  τη Δέσποινα.

  α. αγαπάει β. αγαπάμε γ. αγαπάτε

  
  

  6.

  γάτα της Αλίκης δεν τρώει καθόλου κοτόπουλο.

  α. Η β. Οι γ. Τα

  
  

  1. Ο Κώστας και ο Γιάννης

     α. τρέχω β. τρέχουν γ. τρέχει

     κάθε μέρα στο βουνό.

     
     

  2. Τα μαλλιά

     α. τους β. τον γ. των

     ανθρώπων πιάνουν ψείρες εύκολα.

     
     

  3. Εμείς

     χαρτιά κάθε Παρασκευή.

     α. παίζουν β. παίζετε γ. παίζουμε

     
     

  4. Τα σπιτάκια

     α. τα β. των γ. τον

     σκύλων είναι πολύ ακριβά.

     Συμπληρώνουμε τα παρακάτω κενά με τα άρθρα και τις καταλήξεις.

     
     

     
     

     το	μέλ		μύτ		βαμβάκ
     η	φακ		τάξ		απάντησ
     	λάδ		φίλ		οικοδομ
     	ζέστ		νησ		κασέρ
     	τσέπ		καράβ		μπαλόν
     	ψάρ		δύναμ		μαντίλ
     	αυτ		άνοιξ		τηλεόρασ
     	ψωμ		μπουκάλ		αυλάκ
     	στάσ		παντελόν		ειρήν
     	αυλ		παγκάκ		αγκάθ

     
     

     Άσκηση 14

     
     

     Συμπληρώνουμε τα παρακάτω κενά.

     
     

     
     

     το	δώρ	εμείς	ανάβ	το	ποδήλατ
     εγώ	μέν	αυτή	ακού	τα	πουκάμισ
     το	αυγ	τις	καρέκλ	των	κοτόπουλ
     εσείς	μπορ	του	φαγητ	εσύ	καθαρίζ
     τους	μαθητ	αυτή	διαβάζ	του	δωμάτ
     αυτό	δίν	τον	πίνακ	εσείς	αγοράζ

     Συμπληρώνουμε σωστά ό,τι λείπει και διαβάζουμε:

     
     

     Το καλοκαίρ

     εγώ πηγαίν

     στο χωρι .

     
     

     Εγώ έχ

     στο δωμάτι

     την τηλεόρασ .

     
     

     Οι λίμν

     και τα ποτάμι

     έχουν γλυκό νερ .

     
     

     Εγώ βλέπ

     από το παράθυρ

     την αυλ

     με το γρασίδ .

     
     

     Άσκηση 16

     
     

     Συμπληρώνουμε με το ουσιαστικό μαζί με το άρθρο που ταιριάζει στην κατάλληλη πτώση και στον κατάλληλο αριθμό.

     
     

     Αθλητής

     1.

     1. Το πρόσωπο

        
        

        τρέχει στο γήπεδο.

        έδειχνε κουρασμένο.

        
        

     2. Ο κόσμος χειροκροτούσε με ενθουσιασμό .

  
  

  4.

  1. Τα πρόσωπα

     μπήκαν τρέχοντας στο γήπεδο.

     ήταν κοκκινισμένα από την κούραση.

     
     

  2. Ο προπονητής κάλεσε

  για να τους δώσει οδηγίες.

  
  

  Αγώνας

  1.

  
  

  θα αρχίσει στις 5.

  1. Θα δούμε την ζωντανή περιγραφή

     στην τηλεόραση.

  2. Ακούμε 4.

  1. Τα αποτελέσματα

     ποδοσφαίρου από το ραδιόφωνο. θα αρχίσουν το Σάββατο.

     αναμένονται με αγωνία.

  2. Θα πάμε όλοι μαζί να παρακολουθήσουμε

  των παιδιών.

  Γιαγιά

  1.

  1. Τα παραμύθια

  2. Ρωτάω παλιά.

  4.

  1. Τα γλυκά συνταγές.

  2. Τα παιδιά βοηθούν

  
  

  αφηγείται παραμύθια στα παιδιά.

  είναι πολύ ωραία.

  πώς μπορεί και θυμάται όλες αυτές τις ιστορίες από τα

  
  

  πλέκουν πουλόβερ για τα παιδιά.

  είναι παραδοσιακά και φτιάχνονται με παραδοσιακές

  
  

  , όταν αυτές φτιάχνουν γλυκά.

  
  

  Βουνό

  1.

  1. Ο καθαρός αέρας

     
     

     είναι πολύ ψηλό.

     
     

     κάνει καλό στην υγεία.

  2. Δες τη φωτογραφία με

  , είναι πολύ ωραία.

  4.

  1. Οι κορυφές

     της χώρας είναι γεμάτα με δάση.

     είναι χιονισμένες.

  2. Όταν σκαρφαλώνουμε

  , φοράμε ζεστά ρούχα.

  
  

  Καλοκαίρι

  1. Μετά την άνοιξη έρχεται

  2. Οι μήνες

  3. Θα πάω

  
  

  .

  είναι 3, ο Ιούνιος, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. στην Κρήτη.

  4.

  1. Οι αναμνήσεις

  2. Τα παιδιά περνούν

  κάνει πολλή ζέστη και πηγαίνουμε στη θάλασσα.

  στο χωριό είναι οι καλύτερές μου. τους κάθε χρόνο στο χωριό.

  Συμπληρώνουμε τις προτάσεις με το ουσιαστικό που βρίσκεται στην παρένθεση και το αντί- στοιχο άρθρο στην κατάλληλη πτώση.

  
  

  1. Φώναξαν μναστική).

     (μαθητές) για το μάθημα

     (γυ-

  2. Η άσκηση που κάνουμε είναι στη σελίδα 6

     (βιβλίο).

     
     

  3. Χάλασε το πόμολο

  4. Πάρε τηλέφωνο θημα.

  5. Κοιτάμε

  6. Έχει σπάσει το πόδι

     (πόρτα), πρέπει να το φτιάξω.

     (Μαρία) και ρώτησέ την αν θα έρθει στο μά-

     
     

     (φωτογραφίες) από το πάρτυ.

     (καρέκλα), μην κάτσεις εκεί, γιατί θα πέσεις.

     
     

  7. Βάλαμε

     _______________ (βιβλία) στη βιβλιοθήκη και τακτοποιήσαμε

     
     

     (γραφείο).

     
     

  8. Το χρώμα

     _______________ (τραπέζι) είναι καφέ και το χρώμα

     
     

     (καρέκλα) είναι πορτοκαλί.

     
     

  9. Ρώτησε

  10. Περιμένω

  11. Μόλις άκουσε (πόρτα).

  12. Το ποδήλατο

      (εργάτες) αν μπορούν να έρθουν και αύριο.

      ( λεωφορείο) στη στάση για να πάω στο κέντρο. (κουδούνι), πήγε να ανοίξει

      
      

      (αδερφή) μου είναι μαύρο.

      
      

  13. Χθες πήγα στο σινεμά με

      _______________ (φίλοι) μου και είδαμε

      
      

      (ταινία) που μου πρότεινες.

  14. Θέλω να στείλω ένα γράμμα, πόσο κοστίζει

  15. Η ξαδέρφη μου μένει στην Ιταλία με

  16. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο κάθε πρωί με

      
      

      (γραμματόσημο); (οικογένεια) της.

      (μαμά) τους.

      α. Ύπογραμμίζουμε τα ουσιαστικά στις παρακάτω προτάσεις:

      Το παιδί έδωσε χόρτα στην κατσίκα.

      Η γάτα έπιασε το ποντίκι κάτω από το τραπέζι. Το αγόρι και το κορίτσι ανέβηκαν στο άλογο.

      Εγώ αγόρασα ένα πουκάμισο και μία γραβάτα στο θείο. Εσύ έπλυνες τα παντελόνια της μαμάς και του μπαμπά. Αυτός έκλεισε το καναρίνι και τον παπαγάλο στο κλουβί. Ο βοσκός γλίτωσε τα πρόβατα από το λύκο.

      Η θεία έβαλε την κότα στο κοτέτσι.

      
      

      β. Βάζουμε τα παραπάνω ουσιαστικά στη στήλη που ταιριάζουν:

      
      

      ΠΡΟΣΩΠΑ	ΖΩΑ	ΠΡΑΓΜΑΤΑ

      
      

      γ. Βάζουμε τα παραπάνω ουσιαστικά στη στήλη που ταιριάζουν, σύμφωνα με το γένος τους:

      
      

      ΑΡΣΕΝΙΚΑ	ΘΥΛΗΚΑ	ΟΥΔΕΤΕΡΑ

      α. Ύπογραμμίζουμε τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις:

      
      

      Εγώ πηγαίνω και παίζω ποδόσφαιρο στο γήπεδο. Εσύ γράφεις και διαβάζεις στο δωμάτιό σου.

      Το πρωί αυτός σηκώνεται, πλένεται και ντύνεται γρήγορα. Αυτή έχει ένα γατάκι και του δίνει γάλα.

      Το σκυλάκι αυτό είναι άρρωστο και κοιμάται. Εμείς βγαίνουμε έξω και τρέχουμε στην αυλή. Βουρτσίζετε εσείς τα δόντια σας κάθε μέρα; Αυτοί τρώνε φρούτα και πίνουν χυμούς.

      Το απόγευμα αυτές συναντιούνται και χορεύουν μαζί.

      Αυτά τα παιδιά ανεβαίνουν και κατεβαίνουν συνέχεια τη σκάλα. Ξέρω ποιο κορίτσι ανάβει και σβήνει το φως.

      Ανοίγουμε την πόρτα και βλέπουμε το θείο που έρχεται.

      
      

      β. Βάζουμε τα παραπάνω ουσιαστικά στη στήλη που ταιριάζουν:

      
      

      ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ	ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

      α. Συμπληρώνουμε τις προτάσεις:

      Ο σκύλ ς ψάχν

      κάποιο κόκκαλ

      να φά .

      Εσείς ξέρετ

      πότε έρχετ

      το καράβ

      στο νησ

      μας;

      Εγώ δε μπορ

      να στέκομ

      όρθιος κι εσύ να κάθεσ

      να βλέπ ς τηλεόραση.

      Οι λαγ

      κρύβοντ

      στο δάσ ς.

      Το αηδόν

      και το χελιδόν

      δε ζουν στο κλουβ .

      
      

      β. Βάζουμε τα ουσιαστικά και ρήματα από τις παραπάνω προτάσεις στη στήλη που ταιριάζουν:

      
      

      ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ			ΡΗΜΑΤΑ
      Αρσενικά	Θηλυκά	Ουδέτερα	Ενεργητική	Παθητική

      
      

      Άσκηση 21

      
      

      Συμπληρώνουμε τα παρακάτω κενά με το οριστικό άρθρο στην πτώση που ταιριάζει.

      
      

      γόμα,

      ζώνη,

      χώρες,

      κουρτίνα,

      φωλιές,

      γέφυρες,

      κρέμα,

      αλεπού,

      βροχές,

      αυλή

      
      

      θείας,

      μηλιές,

      σιαγόνες,

      γιαγιάς,

      ημέρες,

      νύφης,

      μάγισσας,

      φωτιές,

      φωνές,

      μύτης

      
      

      
      

      	ψαρά, μαθητών,	ναυτών,	εργάτη,	φύλακα,	αρχηγών,
      	παιδιών, καιρό,	θαλασσών,	παππού

      Συμπληρώνουμε τις προτάσεις με τα άρθρα που λείπουν:

      
      

      1.

      πατέρας της Αλίκης έφερε

      λουλούδι.

      2.

      βροχή χαλάει

      φωλιές

      πουλιών.

      3.

      μαγαζί

      γειτονιάς κλείνει

      μεσημέρι.

      4.

      ναύτες μαζεύουν

      άγκυρα

      καραβιού.

      5.

      βοσκός βόσκει

      πρόβατά του όλη

      μέρα.

      6.

      αέρας γέμισε

      δρόμους

      χωριού με φύλλα.

      7.

      μαθητές ξεκρέμασαν

      ζωγραφιές

      τάξης.

      8.

      9.

      δασκάλα φώναξε μαθήτρια διορθώνει

      παππού

      λάθη

      παιδιών. ορθογραφίας.

      10.

      μωρό

      μανάβη γεννήθηκε πέρσι

      Αύγουστο.

      11.

      τεχνίτης φτιάχνει τα κεραμίδια

      στέγης.

      12.

      γιαγιά έφυγε με

      ξάδερφό της για

      νησί.

      13.

      κορίτσια κοιτάζουν από

      παράθυρο

      σταγόνες

      βροχής.

      14.

      εργάτες πήραν

      μισθούς και πληρώνουν

      λογαριασμούς.

      15.

      φωτιές καίνε

      δάση

      χώρας μας.

      
      

      Άσκηση 23

      
      

      Επιλέγουμε τη σωστή απάντηση στην ερώτηση κυκλώνοντας το κατάλληλο γράμμα.

      
      

      • Θέλεις ζάχαρη στο τσάι σου;

        α. Θέλω δύο κουταλιές.

        β. Δε θα βγω το βράδυ.

        
        

      • Θα βγεις βόλτα το βράδυ?

        α. Όχι. Θα κάτσω σπίτι με το Μηνά.

        β. Δεν είμαι καλά. Πονάει το κεφάλι μου.

        
        

      • Σου άρεσε το βιβλίο που διάβασες;

      α. Δε δυσκολεύτηκα πολύ.

      β. Όχι. Προτιμώ τα “αστυνομικά” μυθιστορήματα.

• Να ανοίξω την τηλεόραση?

  α. Ναι, γιατί έχω ένα φοβερό πονοκέφαλο.

  β. Όχι. Όλο σαχλαμάρες δείχνει!

  
  

• Σου αρέσει η θάλασσα?

  α. Προτιμώ το βουνό.

  β. Μου αρέσουν τα θαλασσινά και όχι τα ψάρια.

  
  

• Πώς πηγαίνεις στη δουλειά σου το πρωί?

  α. Τρέχω πέντε χιλιόμετρα τη μέρα.

  β. Πηγαίνω πάντα με λεοφωρείο.

  
  

• Πόσο κάνει αυτό το παντελόνι?

  α. Είναι δέκα και μισή.

  β. Κάνει δέκα ευρώ και πενήντα λεπτά.

  
  

• Τι καιρό κάνει τώρα στην Αυστραλία. α. Τώρα κάνει κρύο. Εκεί είναι χειμώνας. β. Δε μου αρέσει ο χειμώνας καθόλου!!!!

  
  

• Πώς λένε το γιο σου?

  α. Δεν του έχουμε βρει ακόμα όνομα.

  β. Ο Πέτρος ήρθε χτες!

  
  

• Σου αρέσουν οι γάτες?